راه‌اندازی خطوط «داغ» و «کمک» جهت سلامت روان و پیشگیری از خودکشی

به گزارش خبرگزاری مهر به نقل از وزارت بهداشت، دکتر سیامک طهماسبی در وبینار پیشگیری از رفتارهای خودآسیب رسان بر لزوم آموزش سواد سلامت روان برای کارشناسان، ناظم و ناظمه های سراها و حتی هیات رییسه دانشگاه ها تاکید کرد.

وی گفت: موضوع آموزش سواد سلامت روان جزو برنامه های مدون ما در وزارتخانه است و این موضوع در اکثر دانشگاه ها دنبال می شود و نیاز به فراگیری بیشتر دارد.

طهماسبی افزود: یکی از اقداماتی که از پارسال شروع کردیم این بود که به افرادی در سلف دانشجویی مشغول توزیع غذا هستند، سرپرستان سراها و نیروهای حراست و... آموزشهای مربوط به سواد سلامت روان را ارائه دادیم.

وی گفت: ناظم و ناظمه های سراهای دانشجویی، افرادی هستند که همواره و به طور مستقیم با دانشجو در ارتباط هستند و باید این افراد از حداقل سواد سلامت روان برخوردار باشند تا بتوانند در مواجهه و تعامل با دانشجویان ارتباط خوبی برقرار کنند. البته دانشگاه ها این آموزش ها را به افراد می دهند و این موضوع جزو برنامه های روتین و جدی ما در اداره مشاوره و سلامت روان وزارت بهداشت است که طی دو سال گذشته منسجم تر شده است.

تدوین برنامه ۱۱۰ ساعته آموزش افرادی که به طور مستقیم با دانشجو در ارتباط هستند با کمک دانشگاه علوم پزشکی مازندران

رییس اداره مشاوره و سلامت روان وزارت بهداشت گفت: در مسیر این آموزشها، اخیرا برنامه ۱۱۰ ساعته برای آموزش این افراد با کمک دانشگاه علوم پزشکی مازندران تدوین کردیم و تلاش کردیم این آموزشها برای همه مناطق دهگانه تعمیم داده شود تا این آموزشها برای کارشناسان، ناظم و ناظمه‌های سراها منجر به این شود که آنها در خوابگاه ها تسلط و دانش کافی در نحوه تعامل با دانشجو و غربالگری آنها را داشته باشند.

وی یکی از اهداف این اقدامات را ارتقای سطح سواد سلامت روان مسوولان و کارکنان دانشگاه های علوم پزشکی عنوان کرد و گفت: یکی از برنامه های ما این است که سطح سواد سلامت روان اعضای هیات رییسه دانشگاه ها را ارتقاء دهیم و با ارائه آموزش های لازم، آنها را با سبک زندگی مطلوب و نحوه تعامل سازنده با دانشجویان بیشتر آشنا کنیم.

برنامه مدون وزارت بهداشت برای غربالگری دانشجویان و موضوع ثبت داده های مربوط به خودکشی

طهماسبی یکی دیگر از برنامه های مدون وزارت بهداشت را غربالگری دانشجویان و موضوع ثبت داده های مربوط به خودکشی عنوان کرد و افزود: موضوع غربالگری و ثبت داده های مربوط به خودکشی (سویساید) در دانشجویان موضوع جدیدی نیست و از قدیم همه افرادی که رییس اداره مشاوره دانشگاه ها بودند به این مساله پایبند بوده و اکنون نیز هستند.

وی خاطرنشان کرد: غربالگری درحوزه سلامت روان از جمله برنامه های جدی ما در وزارت بهداشت است و این غربالگری که همه ساله برای دانشجویان و دستیاران انجام می شد دیگر فقط مربوط به جمعیت دانشجویان جدیدالورود نیست بلکه کل دانشجویان همه ساله مورد پایش و ارزیابی سلامت روان قرار می گیرند و خوشبختانه میزان غربالگری نسبت به سالهای گذشته افزایش یافته است؛ هرچند به لحاظ آماری، مطلوب ما نیست اما بیش از گذشته شده است.

برنامه اداره مشاوره و سلامت روان وزارت بهداشت برای «مراقبت های بعد از اقدام»

رییس اداره مشاوره و سلامت روان وزارت بهداشت یکی دیگر از برنامه های بعدی این حوزه را «مراقبت های بعد از اقدام» عنوان کرد وگفت: معمولا چند برابر خودکشی های منجر به فوت، اقدام به خودکشی صورت می گیرد و وقتی اقدامی صورت می گیرد، کل اداره مشاوره یک دانشگاه درگیر این موضوع می شوند و این موضوع نشان از اهمیت مساله دارد و در این مسیر کارشناسان، روانشناسان، مشاوران و همه نیاز به حمایت دارند و اگر از بیرون، مدام مورد عیب جویی های بی انصافانه قرار بگیرند، دچار دلسردی می شوند.

طهماسبی بر لزوم نصب و راه اندازی هات لاین ها و هلپ لاین ها در دانشگاه های علوم پزشکی اشاره کرد و گفت: یکی از برنامه های ما موضوع راه اندازی و معرفی هات لاین ها و هلپ لاین ها در خوابگاه ها و پاویون هاست که خوشبختانه حدود ۳۶ دانشگاه از این امکانات برخوردار هستند وتلاش داریم نسبت به گسترش آن در دیگر دانشگاه ها نیز اقدام کنیم.

وی گفت: برخی مناطق ما ماموریت مستقیم و برخی درگیری غیرمستقیم درخصوص تدوین پروتکل های افکار پرخطر و خودکشی دارند و یکی از مناطق ما مسوول تدوین پروتکل های مربوط به خودکشی و مصرف مواد است که مباحث مربوط به آموزش را انجام و در اختیار سایر مناطق قرار می دهد.

شاخص های ارزیابی سلامت روان در حوزه غربالگری از ۳۳ به ۶۱ شاخص ارتقاء داده شده است

طهماسبی گفت: شاخص های ارزیابی ما در حوزه غربالگری از ۳۳ به ۶۱ شاخص ارتقاء داده شده است و در همه شاخص ها، موضوع دانشجویان دکتری و دستیاری به طور جدی در دستور کار قرار داده شده چه در آموزش، چه در موضوع غربالگری و مداخلات و امسال به حدود ۱۷۰۰ نفر از دستیاران خدمات مشاوره ای ارائه شد هرچند نسبت به جمعیت آنها، عدد زیادی نیست اما تلاش داریم مقدار این غربالگری ها را افزایش و در مسیر خدمت رسانی به دستیاران و دانشجویان دکتری از هیچ تلاشی دریغ نکنیم.

مهم ترین علت خودکشی، موضوع افسردگی است

وی به عوامل و ریشه یابی خودکشی اشاره کرد و گفت: مهم ترین علت خودکشی، موضوع افسردگی است که دیتای تجربی است که یافته های گذشته و صحبتهای اساتید را تایید می کند و اگر بتوان افسردگی افرادی که آسیب پذیر هستند را زودتر تشخیص و مداخله کنیم، از بخش زیادی از این خودکشی ها پیشگیری می شود. همچنین از مهم ترین ماشه چکان ها در افرادی که اقدام به خودکشی می کنند براساس گزارشات و آمارها، شکست های عاطفی و تحصیلی بوده که البته می توان زودتر این موارد را تشخیص و نسبت به مداخلات روی این افراد اقدام کرد.

رییس اداره مشاوره و سلامت روان وزارت بهداشت اصلاح و بازنگری آیین نامه های مربوط به مشاوره را یکی دیگر برنامه های وزارت بهداشت ذکر کرد و گفت: خوشبختانه بعد از سالها نسبت به توسعه ادارات مشاوره و نیروی انسانی اقدامات لازم را انجام گرفت. ما کمبود نیروی انسانی درحوزه مشاوره و سلامت روان داریم که با تصویب وابلاغ آیین نامه جدید، امیدواریم به زودی در مسیر جذب نیروی انسانی در ادارات مشاوره حرکات خوبی انجام شود.

تربیت همتایاران سلامت روان در گروه دستیاری باید افزایش یابد

وی گفت: همچنین تلاش کردیم همتایاران سلامت روان را به لحاظ کمی و کیفی ارتقاء دهیم بخصوص در حوزه خودکشی، موضوع آموزش و مداخلات ما تاثیرگذار است و تربیت همتایاران سلامت روان در گروه دستیاری باید افزایش یابد.

رییس اداره مشاوره و سلامت روان وزارت بهداشت همچنین از بارگذاری کتابهای خودیاری در سامانه های مربوطه خبر داد و گفت: کتابهای خودیاری با موضوع سبک زندگی و سلامت روان از جمله کتابهایی است که می تواند به دانشجویان کمک کند که مسیر و راه درستی را انتخاب کنند و سبک زندگی سالمی داشته باشند و دانشجویان می توانند با مطالعه این منابع و کتابهای آموزشی، خیلی از موانع و مشکلات سلامت روان خود را مرتفع کنند. همچنین نیاز داریم کارگاه های آموزشی متنوعی برای دانشجویان در مقاطع مختلف برگزار کنیم.

وی یکی دیگر از نیازها در حوزه سلامت روان را حوزه نرم افزار عنوان کرد و گفت: باتوجه به گسترش هوش مصنوعی و تکنولوژی، نیاز به نرم افزارهایی با ویژگی های کاربرپسند داریم تا کاربران بتوانند به لحاظ علمی، مبنای خوبی در حوزه سلامت روان داشته باشد. اینکه فرد بتواند در قالب این اپ ها یا نرم افزارها مورد غربالگری، مداخله اولیه شود و در این مسیر به نزدیک ترین مرکز درمانی ارجاع داده شود، از اهمیت خاصی برخوردار است و به هرحال ما نیاز به این اپ ونرم افزارها در دانشگاه ها داریم که قطعا می تواند به ما درحوزه سلامت روان کمک کند.

طهماسبی به موضوع کداخلاق در تحقیقات و نظرسنجی ها جامعه پزشکی اشاره کرد و گفت:جامعه پزشکی سرمایه اجتماعی گرانبهایی است و در آخرین سرمایه سنجی ها، این جامعه جزو بالاترین مشاغل بوده و هست که مباحث مربوط به مصرف مواد و خودکشی که مطرح می شود از حساسیت خاصی برخوردار است.

اخبار مربوط به رفتارهای خودآسیب رسان در جامعه پزشکی دارای حساسیت خاصی است

وی گفت: اینکه درجامعه چطور باید موضوع مربوط به رفتارهای خودآسیب رسان مطرح شود تا آسیب به جامعه پزشکی به عنوان سرمایه اجتماعی ارزشمند وارد نشود، از اهمیت خاصی برخوردار است. مطرح کردن اخبار مربوط به رفتارهای خودآسیب رسان در جامعه پزشکی دارای حساسیت خاصی است.

رییس اداره مشاوره و سلامت روان وزارت بهداشت گفت: این که چطور به مسائل مربوط به رفتارهای خودآسیب رسان ورود کنیم، بسیار مهم است و باید در این مسیر از این سرمایه اجتماعی محافظت کرد. موضوع انتشار اخبار افرادی که خودکشی منجر به فوت داشتند و انتشار اسامی آنها، قطعا آسیب جدی به خانواده این افراد می زند.

وی گفت: گاهی اوقات هنوز پزشکی قانونی موضوع خودکشی را تایید نکرده اما می بینیم برخی افراد در فضای مجازی و سایتها نسبت به عکس و انتشار اسامی فرد، اقدام می کنند که کاری بسیار ناپسند است و خانواده های افراد می توانند نسبت به انتشار این اخبار شکایت کنند و به هرحال باید کدهای اخلاقی در انتشار این اخبار در فضای مجازی با دقت در نظر گرفته شود.

طهماسبی افزود: اینکه چطور باید نسبت به مساله خودکشی ورود کنیم باید مدبرانه و عاقلانه باشد تا منتیج به نتیجه مثبت پایدار بشود و برگزاری این نشستها و وبینارها و بارش افکار با حضور کارشناسان و متخصصان می تواند نتایج خوبی به همراه داشته باشد.

رییس اداره مشاوره و سلامت روان وزارت بهداشت همچنین به موضوع افزایش ۲۰ درصدی ظرفیت پزشکی اشاره کرد و گفت: وقتی قانونی تصویب می شود باید تمهیدات و زیرساخت های لازم برای آن نیز فراهم شود. آیا خوابگاه های دانشجویی ما توان افزایش ۲۰ درصدی افزایش ظرفیت را دارند؟ یا کلاسهای آموزشی ما ظرفیت این افزایش را دارند یا خیر؟

وی گفت: شاید در عمل و روی کاغذ افزایش ۲۰ درصدی مشکل خاصی ایجاد نکند اما وقتی در عمل به آن نگاه می کنیم، به خوبی می بینیم که حتی اضافه شدن یک دانشجو به جمعیت دانشجویی بدون زیرساخت های لازم از جمله (ظرفیت خوابگاهها، خدمات مشاوره ای به دانشجویان و...) می تواند آسیب های زیادی به پیکره نظام آموزشی و خدمات صنفی، رفاهی و مشاوره ای وارد کند.