چرا عروسک «لبوبو»در ایران پرفروش شد؛ جای خالی جذابیت در تولیدات داخلی

محمدعلی رئیس‌دانا، تولیدکننده اسباب‌بازی، در گفت‌وگو با خبرنگار مهر با اشاره به فروش یک میلیون «لبوبو» در ایران گفت: متأسفانه فضای تبلیغات در ایران تأثیر زیادی بر ذهنیت مردم دارد. بر همین اساس، تعداد زیادی اقدام به خرید این عروسک‌ها کرده‌اند و می‌توان گفت که فروش این محصولات در سطحی بالاتر از حد معمول انجام شده است.

وی ادامه داد: تبلیغات در فضای مجازی نقش پررنگی داشته و جایگاه چنین عروسک‌هایی که تولید داخلی باشند واقعاً خالی احساس می‌شود. اگر خوب دقت کنیم، سال‌ها پیش عروسک‌های دارا و سارا داشتیم، اما آن‌ها نتوانستند جایگاه مناسبی در بازار پیدا کنند. به همین دلیل، اکنون شاهد استقبال گسترده از یک عروسک خارجی هستیم که حتی به ایران هم رسیده و بسیاری از کودکان ایرانی علاقه دارند این عروسک را داشته باشند؛ به طوری که تقریباً در تمام فروشگاه‌ها در دسترس است.‌

تبلیغات حرف اول را می‌زند

این تولیدکننده اسباب بازی گفت: عروسک‌های داخلی نظیر دارا و سارا از جذابیت کافی برخوردار نبودند تا بتوانند مورد توجه کودکان قرار گیرند. با وجود تبلیغاتی که توسط کانون پرورش فکری انجام شد، استقبال چندانی صورت نگرفت. از طرف دیگر، تأثیر فضای مجازی بر محبوبیت عروسک‌های خارجی قابل چشم‌پوشی نیست و بسیاری از افراد به این فضا وابسته شده‌اند؛ طوری که قیمت بالا مانعی برای خرید آن‌ها نیست.

وی افزود: تبلیغات نقش بسیار مهمی در موفقیت محصولات دارد، خصوصاً وقتی پای محصولاتی مثل یک عروسک خاص به میان باشد که بتواند به این تیراژ برسد. دلیل همه‌گیر شدن برخی محصولات در فضای ایران هم اغلب تأثیرپذیری از فضای خارجی است؛ یعنی چیزی که خارج از کشور مورد توجه و خرید قرار می‌گیرد، به‌دنبال آن در داخل نیز تقاضا پیدا می‌کند. این نشان می‌دهد که تبلیغات در کنار تولید، بخش حیاتی از فرآیند معرفی و موفقیت محصول است.

رئیس‌دانا گفت: با مسئولان فرهنگی زیادی صحبت کرده‌ام و همیشه این موضوع را مطرح کرده‌ام که اگر نتوانیم وسایل مفید و مناسب برای جامعه را در اولویت قرار ندهیم و معرفی نکنیم، جایگزینی محصولات غیرمفید و صرفاً تفریحی اجتناب‌ناپذیر خواهد بود. این مشکل نه از تولیدکننده، بلکه از کم‌کاری بخش‌های فرهنگی ناشی می‌شود. تولیدکننده‌ها به‌ندرت توانایی تبلیغ گسترده تلویزیونی دارند و همین موضوع باعث می‌شود که محصولات‌شان کمتر دیده شود.

وی افزود: ما همیشه تولیدات فرهنگی داشته‌ایم و هیچ‌وقت سمت تولید بازی‌های صرفاً تفننی نرفته‌ایم. اما نبود تبلیغات مناسب باعث شده بسیاری از محصولات‌مان کمتر مورد توجه قرار گیرد. حتی زمانی که مسئولان فرهنگی در نمایشگاه‌ها از محصولات‌مان تمجید کرده‌اند، حمایت عملی از آنها ندیده‌ایم. این عدم حمایت موجب شده مردم بیشتر به سمت آنچه که تبلیغش را دیده‌اند متمایل شوند.

محصولات داخلی به دلیل تبلیغات اندک به جایگاه اصلی نرسیدند

این تولیدکننده گفت: سال‌ها تجربه به من نشان داده که تمامی تولیدات ما پتانسیل موفقیت بیشتری داشته‌اند، اما به دلیل کمبود تبلیغات مناسب نتوانسته‌اند به جایگاه شایسته خود برسند. به‌وضوح می‌توان گفت که اگر تبلیغات مؤثر برای محصولات‌مان انجام می‌شد، احتمالاً تأثیر بسیار مثبتی بر دیده شدن و توجه عموم داشت.

وی افزود: ما در گذشته یک محصول آموزشی ریاضی به سبک بازی طراحی و تولید کردیم که حقیقتاً بازی نبود، بلکه یک ابزار آموزشی جذاب بود. محصولی به نام «ترازوی حسابگر» که در مقطعی مورد توجه قرار گرفت، اما امروز متأسفانه به دلیل نبود تبلیغات مناسب، در انبارها خاک می‌خورد.

رئیس‌دانا گفت: اگر نهادها و مؤسسات آموزشی از تولیدکنندگان کوچک حمایت کرده بودند، می‌توانستند محصولات آموزنده، باکیفیت و مقرون‌به‌صرفه‌تری را دریافت کنند. اما متأسفانه رویکردها غالباً به سمت محصولات بی‌ارزشی بوده که صرفاً جنبه سرگرمی دارند و گاهی حتی ارزش واقعی برای رشد فکری کودکان ندارند. برای مثال عروسک‌هایی که در بازار وجود دارند، بعد از چند روز برای کودک خسته‌کننده می‌شوند و هیچ جذابیت بلندمدتی ندارند. این جای تأسف دارد که محصولات فاقد ارزش فکری بالا مورد توجه قرار گیرند، در حالی که ابزارهای آموزشی مؤثر و کاربردی بدون حمایت باقی بمانند.

در تولیدات باید نیازهای مخاطب را سنجید

وی ادامه داد: به نظر می‌رسد تولیدکنندگان عروسک‌های دارا و سارا در طراحی و ارائه آن‌ها نتوانستند نیازهای مخاطبان را به‌درستی شناسایی کنند. اگر تخصص کافی داشتند و به خواسته‌های مصرف‌کنندگان اهمیت می‌دادند، می‌توانستند این خصوصیات را به‌طور مؤثرتری در تولید محصول اعمال کنند. از سوی دیگر، هزینه‌های زیادی برای ساخت این محصولات صرف شد، اما نتیجه نهایی مورد توجه بازار قرار نگرفت، زیرا ظاهر و کیفیت محصولات نتوانستند انتظارات جامعه را برآورده کنند.

این تولیدکننده گفت: مشکل دیگر این بود که تولید این محصولات عمدتاً داخلی نبود و سفارش آن به چین داده شده بود، که البته کیفیت مناسبی ارائه نشد. مقایسه‌ای هم بین عروسک‌های چینی وارداتی و نمونه‌های داخلی صورت گرفت، اما مصنوعات داخلی نه هیبت جذابی داشتند و نه توانستند از نظر ظاهری یا کاربردی قابل رقابت باشند. عدم توجه به جنبه‌های آموزشی، پرورشی یا تفریحی باعث شد که این محصولات نتوانند جایگاه خاصی در میان مخاطبان پیدا کنند.

وی افزود: ارتباط دیگری که در این بحث مطرح شد، درباره تبلیغات مؤثر بود. مثال‌هایی مانند شکلات معروف دبی یا توپ‌کشی قدیمی که در گذشته با تبلیغات گسترده داخلی موفقیت چشمگیری داشتند، نشان داد که تبلیغ خوب می‌تواند یک محصول را به‌خوبی در بازار معرفی کند، حتی اگر ذاتاً کیفیت بالایی نداشته باشد. اما نکته‌ای که در این میان برجسته بود، تاکید بر استفاده بهینه از تبلیغات برای دست‌یابی به موفقیت در فروش محصولات است. متأسفانه در مواردی مانند عروسک‌ها، چنین بمباران تبلیغاتی انجام نشد یا اگر انجام شد، اثرگذار نبود و محصول نتوانست جایگاه قابل توجهی در بازار پیدا کند.

رئیس‌دانا گفت: روشن است که برای موفقیت یک محصول، هم باید به جنبه‌های کاربردی و ظاهری توجه کرد و هم تبلیغات مناسب برای آن انجام داد تا بتواند حضور موفقی در بازار داشته باشد.