هشدار درباره طرح‌های انتقال آب؛ ضرورت حساسیت دوچندان در ارزیابی‌ها

محمدرضا شهبازبگیان رئیس انجمن دیپلماسی آب ایران و عضو هیئت علمی دانشگاه تربیت مدرس، در گفتگو با خبرنگار مهر، بر ضرورت پرداختن به فنون مذاکره در دیپلماسی آب تاکید کرد و درباره چالش‌های حوزه دیپلماسی آب و نقاط مغفول در پژوهش‌های تخصصی در این حوزه گفت: با توجه به کنفرانس اخیر در حوزه حکمرانی آب و طرح مسائل مهم دیپلماسی در این بخش، تمرکز اصلی بر موضوعات اجرایی بود و بخش قابل توجهی از مباحث، جنبه عملیاتی و تصمیم‌سازی داشت؛ لازم است روی موضوعات مربوط به فنون مذاکره در مباحث دیپلماتیک حوزه آب و همچنین طرح‌هایی همچون دیپلمات آب تمرکز بیشتری شود.

او افزود: اینکه ایران چه تعداد دیپلمات آب دارد و وضعیت دیپلماسی‌های ترک یک، دو و سه چگونه است، موضوع مهمی است که در کنفرانس اخیر به آن پرداخته نشد. ترک یک یعنی مذاکره میان مقامات رسمی کشورها، ترک دو مذاکره میان دانشگاهیان و ترک سه مذاکره میان جوامع مدنی و نهادهای علمی. تقویت هر سه ترک، برای آینده دیپلماسی آب ضروری است. انتظار می‌رود انجمن دیپلماسی آب ایران در نشست‌های آینده این مباحث را به صورت جدی پیگیری کند.

اصل وابستگی متقابل باید محور حکمرانی آب باشد

رئیس انجمن دیپلماسی آب همچنین تاکید کرد: با توجه به اینکه نکات بسیار مهمی در این کنفرانس بیان شد این موضوع حتماً به مسئولان انعکاس داده خواهد شد. ضروری است که در دیپلماسی آب، اصل وابستگی متقابل به‌طور ویژه مورد توجه قرار گیرد. همچنین طرح‌های انتقال آب باید با دقت و حساسیت بیشتری دنبال شوند و ارزیابی این طرح‌ها با بالاترین سطح دقت و نظارت همراه باشد.

وی با اشاره به فاصله میان جامعه علمی و بخش حاکمیتی تأکید کرد: هنوز میان دانشگاه و حاکمیت فاصله وجود دارد و این فاصله باید کاهش یابد. شفاف‌سازی در این حوزه ضروری است تا پژوهشگران بتوانند وارد عرصه شوند.

دیپلماسی «ترک ۱.۵» پل ارتباطی دانشگاه و حاکمیت

این استاد دانشگاه درباره امکان تقویت نقش دانشگاه‌ها در حوزه مذاکره بین‌المللی گفت: دیپلماسی ترک دو، یعنی دیپلماسی دانشگاهی، باید در دانشگاه‌ها جدی گرفته شود. اگر بخش حاکمیتی به کمک بخش آکادمیک آید، این دیپلماسی می‌تواند به دیپلماسی ترک یک و نیم تبدیل شود.

وی در پایان به نمونه‌های موفق جهانی در این حوزه گفت: کشورهایی مانند ترکیه و اردن دیپلماسی ترک یک و نیم را به خوبی پیش برده‌اند. افغانستان نیز در حوزه بین‌الملل اقدامات قابل توجهی داشته و عراق با تمرکز جدی در این عرصه فعال است. ایران نیز ظرفیت و توان بالایی برای تقویت این نوع دیپلماسی دارد و امیدواریم بخش حاکمیتی از تلاش‌های دانشگاهی حمایت کند.