جابجایی نمادین قدرت در کرملین؛سایه سنگین استاد بر سر شاگرد

در شرایطی که "بوریس گریزلف" رئیس دومای روسیه از تایید "ولادیمیر پوتین" به عنوان نخست وزیر روسیه از سوی پارلمان این کشور در روز هشتم می (19 اردیبهشت ماه) خبر داده است؛امروز روز آغاز به کار دیمیتری "مدودوف"، رئیس جمهور جدید است.

پوتین امروز ریاست جمهوری را به "دیمیتری مدودوف" تحویل می دهد و بر اساس قانون اساسی روسیه، رئیس جمهور جدید فرد مورد نظر خود برای تصدی پست نخست وزیری اعلام کرده و سپس دوما درباره فرد مورد نظر رئیس جمهور رای گیری می کند.

برهمین اساس و از آنجا که حزب روسیه واحد (حزب تحت امر پوتین) در انتخابات پارلمانی این کشور اکثریت کرسیهای مجلس را تصاحب کرده، بنا براین به طور یقین می توان گفت در صورت معرفی پوتین به عنوان نامزد نخست وزیری روسیه از سوی مدودوف، نمایندگان دوما رئیس جمهور سابق روسیه را به عنوان نخست وزیر آتی این کشور انتخاب می کنند.

مروری بر زندگی مدودوف

 مدودوف 42 ساله ،وکیلى که حرفه سیاست پیشه کرد هر چند برخلاف پوتین، هیچ نقش امنیتى و نقش کلیدى در رابطه با "کا گ ب"(سرویس جاسوسی شوروی سابق) و یا سیستمهاى امنیتى روسیه نداشته است، اما در دو دهه فعالیت سیاسى همیشه نقش بازرس امین پوتین را داشته است.

وی که چهاردهم سپتامبر سال ۱۹۶۵ میلادى متولد شده است؛ تنها پسر آناتولى مدودوف استاد مؤسسه فناورى لنینگراد است،وی که مدتى کرسى تدریس رشته حقوق در برخى دانشگاه هاى روسیه را هم دارا بوده، هم اکنون ۴۳ سال سن دارد.این دانش آموخته وکالت همه پیشرفت سیاسى خود را مدیون پوتین است که در دهه ۱۹۹۰ وى را به عنوان وکیل حقوقى در دفتر خود استخدام کرد. مدودوف به عنوان مسئول دفتر مبارزات انتخاباتى پوتین فعالیت داشت و پس از پیروزى پوتین در انتخابات سال ۲۰۰۰ میلادى، پوتین وى را به سمت رئیس دفتر ریاست جمهورى درکرملین منصوب کرد و سپس به عنوان رئیس شرکت گازپروم ـ شرکت دولتى بزرگ گاز روسیه ـ فعالیت خود را ادامه داد.

مدودوف جوان همچنان پلکان رشد سیاسى را یکى پس از دیگر با موفقیت طى مى کرد.پوتین سال ۲۰۰۵ میلادى وی را به عنوان معاون اول نخست وزیر در امور طرح هاى ملى منصوب کرد و در همان حال قویترین بازوى قدرت روسیه یعنى شرکت گاز پروم را به وی سپرد. در ایام ریاست این شرکت بود که نام مدودوف برزبان غربى ها افتاد، زیرا هم او بود که تحت راهبرى پوتین با بستن شیر لوله هاى انرژى به سوى اوکراین، گرجستان، روسیه سفید و اروپا توانست اقتدار روسیه را به نمایش بگذارد و حریفان آن سوى آتلانتیک را پاى مذاکره اى تاریخى براى تقسیم حوزه نفوذ جهانى فرا خواند.

سیاست داخلی روسیه جدید در دوران پوتین- مدودوف

از آنجا که مدودوف جوان از طیف ملی گرایان روسیه است و رشد سیاسی خود را مدیون پوتین است و به عبارتی می توان پوتین را پدر و معلم وی در سیاست دانست با وجود تفاوتها، عملکرد وی در آینده بسیار شبیه پوتین خواهد بود.

با توجه به علاقه مردم روسیه به پوتین حتی رای مردم روسیه به مدودوف هم ناشی از حمایت پوتین از وی بود و بعید به نظر می رسد که مدودوف بخواهد در تقابل با پوتین حرکت کند.

شاید یکی از دلایل انتخاب مدودوف توسط پوتین هم علاوه بر وفاداری که به وی دارد ناشناخته بودن شخصیت مدودوف برای پوتین است و شخصیتهایی مثل خود پوتین برای غرب ایجاد دلهره می کردند.

می توان رای مردم روسیه به پوتین را، رای به وضعیت موجود ارزیابی کرد و به این ترتیب مدودوف تلاش خواهد کرد از طریق حفظ وضعیت موجود، مردم را از خود راضی نگه دارد.  

می توان هدف پوتین را از انتخاب مدودوف ادامه چشم انداز روسیه تا سال 2020 تحلیل کرد که به این ترتیب بعد از چهار سال ریاست جمهوری مدودوف دوباره قدرت به پوتین برخواهد گشت و این دو خواهند توانست با اجرای برنامه های چشم انداز روسیه را به یک قدرت جدید در عرصه بین المللی تبدیل کنند.

مدودوف برای اجرای برنامه های سیاسی اقتصادی خود با چالشهای کمتری نسبت به پوتین روبروست ؛ زمانی که پوتین به قدرت رسید روسیه مقروض و ورشکسته بود، اما اکنون روسیه نه تنها مقروض نیست،بلکه با سلاح گاز در حال به چالش کشیدن اروپاست .

اینکه مدودوف و پوتین چگونه قدرت سیاسی را بین خود تقسیم خواهند کرد در تحولات داخلی این کشور بسیار حائز اهمیت است؛ در زمان پوتین، نهادهای امنیتی مثل وزارت دفاع و اطلاعات زیر نظر ریاست جمهوری قرار گرفت، اما اکنون که فرار است پوتین نخست وزیر شود تغییر نهادها در روسیه موضوعی محتمل است.

اگرچه نوعی از توازن قدرت بین این دو وجود دارد و از یک سو مدودوف رئیس جمهور و مدیر گازپروم است و از سوی دیگر پوتین دارای محبوبیت عمومی است و حمایت حزب روسیه واحد به عنوان حزب حاکم بر دوما را از خود دارد.

از آنجا که در زمان پوتین تجمیع نهادهای اقتصادی تحت نظارت دولت در بخشهایی مثل خودروسازی و هواپیماسازی به خوبی انجام شد انتظار می رود با وجود وابستگی رشد اقتصادی روسیه به درآمدهای نفتی، مدودوف سرمایه گذاری در حوزه هایی را  که به آینده روسیه ارتباط دارد،پیگیری کند.

سیاست خارجی روسیه در دوران پوتین - مدودوف

اکنون وزن روسیه در جهان افزایش یافته است و به نظر می رسد غرب ناچار از کنار آمدن با این قدرت جدید است و عقب نشینی غرب در برابر روسیه در موضوع گسترش ناتو به شرق اروپا و همچنین استقرار سپر دفاع موشکی آمریکا در چک ولهستان همگی از وضعیت شناسی غرب از رویدادهای این کشور حکایت دارد .

آنجلا مرکل در نطقی درباره احترام گذاشتن به نظرات روسیه درباره مسائل اروپا در نشست سران ناتو در روسیه خطاب به کشورهای اروپایی ابراز داشت : روابط روسیه و اروپا به اندازه کافی محدود شده است و بیشتر از این نباید محدود شود.

این سخنان مرکل به خوبی نشان دهنده محتاطانه عمل کردن اروپا در مقابل روسیه و نشان دهنده تاثیرگذاری برخی وابستگی های اروپا به روسیه در مسائلی چون گاز است .

تحیلگران غربی با توجه به نظرات اقتصادی مدودوف که بر مبنای لیبرال دموکراسی است پیش بینی می کنند مدودوف با غرب روابط بهتری ایجاد کند، اما اگر چنین چیزی هم به وقوع بپیوندد با توجه به احساسات ناسیونالیستی و روحیاتی که در تیم پوتین و مدودوف وجود دارد نسخه لیبرال دموکراسی مدودوف با نسخه واقعی و غربی آن متفاوت خواهد بود. 

اگرچه مدودوف از لحاظ اقتصادی لیبرال است، اما از لحاظ سیاسی منتقد غرب است و وی با غرب مثل پوتین تعامل خواهد کرد و برای اجرای اقدامات جسورانه تر در برخورد با غرب آمادگی بیشتری دارد.

به نظر می رسد بازی جدیدی که روسیه در مقابل غرب و پس از هفت می(18 اردیبهشت) آغاز خواهد کرد بازی انرژی است و این سلاح را در مواقع لزوم علیه رقبای سیاسی اقتصادی خود به کار خواهد برد .

روسیه از سال گذشته بارها صادرات گاز به اوکراین غربگرا را با چالش روبرو کرد و این موضوع به شدت اروپایی ها را نگران کرده است .

 تیم پوتین برای بازگرداندن قدرت روسیه به زمان اتحاد جماهیر شوروی سابق درتلاش است وبه خوبی دریافته است که ایجاد اتحاد جماهیرشوروی سابق به شکل قبل ممکن نیست وازاین رو روسیه جدید ازاین پس تلاش خواهد کرد با تقویت کشورهای مشترک المنافع و گسترش سازمان همکاری شانگهای، روسیه را به قدرت جدیدی تبدیل کند. 

ورود روسیه به مسائل خاورمیانه و خلیج فارس وتلاش برای ایفای نقش دراین مناطق را پس از یک دهه انفعال می توان از مصادیق گسترش حوزه نفوذ این کشور عنوان کرد.