به گزارش خبرنگار مهر در گرگان، چاووش خوانی، عمامه بسر، "حاجی صدقه" ، بورگ گترم، بشارت باش از جمله مراسم هایی بود که هنگام سفر و استقبال از زائر خانه خدا در گذشته های نه چندان دور در مناطق مختلف گلستان اجرا می شد.
در فرهنگ ترکمن، رسومی وجود داشت که برخی دستخوش فراموشی شده است و در گذشته در روستاها و شهرهای گلستان، اگر کسی به زیارت می‌رفت، برای او آئینهای خاصی از جمله چاووشی خوانی انجام می‌شد که این مراسم اکنون کم و بیش دیده می شود.
چاوش خوانان قبل از اعزام سفر زائر به حج یا عتبات عالیات هنگام عزیمت یا استقبال زائر، چاووشی می کردند و برای زائر دعالی خیر طلب می کردند:
" اول کار زبسم‌الله الرحمن‌الرحیم، رونق کار زبسم‌الله الرحمن الرحیم، بار بستم به امید خدا. به‌حبیب خدا ختم انبیا را صلوات به یازده خلف آن شیر خدا را صلوات"، نوای خوش چاووش خوانانی بود که هنگام عزیمت زائر به سفر حج و یا عتبات عالیات رواج داشت.
چاووش خوانی سفر حج از جمله رسوماتی است که در جای جای گلستان رواج داشت و در ذیل نمونه هایی از این آئین کهن بیان می شود.
شعر مضمون بازگشتن کاروان از سفر حج
حاجیان از حرم امن خدا آمده اند - شادمان در وطن از سعی و صفا آمده اند - رفته بودند سوی مشعر و میقات و حریم - خرم از رکن و منی سوی وطن آمده اند - روز عید عرفه خوانده دعا در عرفات
شاد و مسرور همه سوی وطن آمده اند - بار الها بکن این حج و زیارات قبول - سعی مشکور که با حج بجا آمده اند - شکر بسیار خدا را که به ایران عزیز - حاجیان از حرم امن خدا آمده اند
سنتهای حج بیرنگ شد
مدیر حوزه علمیه اهل سنت گلستان گفت: در بین مردم ترکمن، مناسک حج دارای آداب و رسومی است که برخی از این سنتها کمرنگ یا بیرنگ شده است.
آخوند عبدالجبار میرابی در گفتگو با خبرنگار مهر در گرگان افزود: وقتی فردی قصد عزیمت به حج را داشت، تمام فامیل، بزرگان قوم و محله و ریش سفیدان گردهم می آمدند و به زائر تبریک می گفتند.
وی خاطرنشان کرد: در گذشته چون سفر حج مدتها طول می کشید و زائر باید مدتها در راه بود، قوم و خویشان زائر به وی می گفتند ما حامی خانواده تو هستیم و از هر لحاظ زائر مورد یاری قرار می گرفت.
"حاجی صدقه" رسمی که کمتر دیده می شود
آخوند میرابی به رسم " حاجی صدقه " اشاره کرد و گفت: براساس این رسم یک ماه قبل از اعزام زائر به سفر خانه خدا، مردم در خانه وی جمع می شدند و اگر زائر فرد عادی بود، علما یک عمامه ای را که از مکه توسط زائران قبلی آورده شده بود، را بر سر زائر جدید می گذاشتند تا نمادی باشد برای اینکه این فرد قصد سفر به خانه را دارد.
مدیر حوزه علمیه اهل سنت گلستان عنوان کرد: اطرافیان از زائر طلب حاجت می کردند و وی را به عنوان نماینده و سلام رسان به رسول خدا قلمداد می کردند.
وی افزود: همچنین در روز خاصی اهالی و خویشان در منزل زائر جمع می شدند و دعای خیر می کردند تا به سلامت از سفر بازگردد.
وی خاطرنشان کرد: همچنین در روز حرکت زائر به سفر حج، در مسجد محل اذان گفته می شد تا اهالی جمع و زائر را بدرقه کنند.
آخوند میرابی با بیان اینکه در گذشته اعزام زائران استان از فرودگاه تهران صورت می گرفت، اظهار داشت: به این دلیل زائر از چند روز قبل به تهران می رفت تا کار اعزام از فرودگاه تهران انجام شود.
مدیر حوزه علمیه اهل سنت گلستان خاطرنشان کرد: به همین دلیل حدود 20 تا 30 نفر از قوم و خویشان زائر و اهالی محل هنگام عزیمت زائر را تا تهران بدرقه می کردند و تا زمان پرواز زائر در تهران اقامت داشتند.
وی یادآور شد: پس از اعزام زائر به خانه خدا، اطرافیان و قوم خویشان به منطقه می آمدند و خبر حرکت با سلامت زائر برای تشرف به خانه خدا را به خانواده اش می دادند.
وی یادآور شد: برای استقبال از زائر نیز خانواده و قوم و خویشان چند روز زودتر به تهران می رفتند و برای آمدن زائر منتظر بودند و پس از آنکه زائر به کشور بازگشت، چند روزی در یکی از مسافرخانه ها، منزل اقوام و یا هتلی در تهران اقامت می کرد.
"بورگ گترم" بشارت آمدن حاجی
آخوند میرابی به رسم سنتی " بورگ گترم " اشاره کرد و گفت: براساس این رسم، یک از اطرافیان و قوم خویشان زائر که جوانتر بود را به همراه عرق چین یا عمامه زائر به منطقه می فرستادند و این عمامه و عرقچین را به عنوان آنکه حاجی سالم و سلامت بازگشته است، به خانواده تحویل می دادند و هدیه ای می گرفتند.
وی افزود: اهالی چند شبانه روز در محل گردهم می آمدند و برای استقبال زائر مراسمهایی تدارک می دیدند و با ورود زائر به محل، اولین هدیه ای که داده می شد، تبرک آب زمزم و خرمای مدینه بوده است.
وی عنوان کرد: همچنین هفت شبانه روز در خانه یا مسجد محل زائر مراسمهایی برپا بود و مردم به ملاقات وی می رفتند و از احوال سرزمین وحی و مدینه جویا می شدند.
مدیر حوزه علمیه اهل سنت گلستان یادآور شد: برخی آئینهای سنتی مناسک حج در منطقه روبه فراموشی است و اجرای بسیاری از این آئین ها کمرنگ یا بیرنگ شده است.
وی تاکید کرد: رسانه ها در ترویج و احیای این سنتهای فراموش شده که ریشه در فرهنگ هر قوم دارد، نقش بسزایی دارند.
جا دارد که با تبلیغات صحیح و کم کردن تشریفات، رسومات ناب گذشته را به میان خانواده ها بازگردانیم تا صفا و صمیمیت میان مردم بیشتر شود.
نظر شما