مسجد فرط؛ میراثی از قرن دوم هجری

به گزارش خبرنگار مهر، مقارن قیام ابومسلم خراسانی، احمد بن زمجی به فرمان او، یزد را تسخیر کرد و بنای اولیه مسجد را در قرن دوم هجری نزدیک دروازه مهریجرد پایه ریزی کرد و آن را پتک نامید که بر اثر ویرانی های پی در پی در ادوار تاریخی مختلف چندین بار مرمت و تجدید بنا شده است.

گفته شده که حضرت امام رضا (ع) در راه سفر به خراسان در این به "صومعه امام رضا" است و مردم آن را قدمگاه گویند و به مقدس بودن آن معتقدند.

این مسجد به شماره 1825 در تاریخ 15 دی ماه سال 1375 در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده است.

فرم کلی مسجد فرط را می توان به این گونه تعریف کرد که این بنای مذهبی با دیرینه قابل توجه دارای سبک معماری مختلف چندین بار  سده های صدر اسلام بوده است و الگوهای معین صحن و ایوان را در طرح خود نشان می دهد. معماری این مسجد کاملاً همگون با شرایط اقلیمی منطقه است.

مصالح بخش قدیمی این مسجد خشت وگل و دارای تزئینات ساده‌ ای است اما در بخش‌ های بازسازی شده آجر، ملات ریگ، آهک و تزئینات گچ همراه با قاب بندیهای متناسب را می‌ توان مشاهده کرد.

عوامل تزئینی در این بنا دارای سادگی خاصی است به گونه ‌ای که در بدنه‌ های حیاط از قاب بندی‌ های آجر به صورت طاق نما با بندکشی گچی بهره جسته ‌اند.

فضاهای داخلی مسجد، شبستان و گرمخانه تا ارتفاع یک متر و 80 آجر چینی شده و ستون ‌ها، دیواره ‌ها و سقف نیز کاملاً از اندود گچ پوشیده شده است.

از نقش حجاری سنگ محراب، احتمال داده اند که این سنگ متعلق به قرن ششم هجری قمری است.

از ویژگی های شاخص این بنای تاریخی، سنگ محراب 10 تکه ای است که یک تکه از آن در طول زمان از بین رفته و نیز در کنده کاری و آلت سازی شده ای که بر آن دو کتیبه به خط نسخ حک شده است.