دکتر محمدصادق کوشکی، عضو هیئت علمی دانشگاه تهران در گفتگو با خبرنگار مهر در پاسخ به این سؤال که آیا ملاک تعداد مقالات منتشر شده در ISI، ملاک خوبی برای رشد علمی کشور است، گفت: ISI یک مدل و فرم سنجش ارزیابی مقالات است، به همین خاطر صدها و صدها نشریه و فصلنامه در جهان هستند که شیوه و مدل ارزیابی مقالات را که موسوم به ISI هستند دارند و طبیعی است که این مدل ارزشگذاری، سنجش کیفیت علمی مقالات براساس نیازها و چارچوبهای فرهنگی و علمی رایج در تمدن غرب طراحی شده است و طبعا برای خودشان پاسخگوست و نیازهای آنها را برطرف می کند.
وی با بیان اینکه اما ما جامعه انقلابی و دینی هستیم که نیازها، هنجارها و چارچوب های ما با تمدن غرب متفاوت است، اظار داشت: طبیعتا ما باید برای سنجش و ارزیابی مقالات و اینکه مقالات چقدر ارزش و کیفیت علمی دارند باید روش و چارچوب ایرانی و اسلامی و انقلابی طراحی کنیم که مقالات پاسخگوی نیازهایی باشند که جامعه اسلامی و انقلابی ایران دارد و پاسخگوی نیازها و ابهامات انقلاب اسلامی در سطح جهان باشد.
کوشکی اظهار داشت: طبیعتا تا آن الگو و روش ارزیابی لازم طراحی و استانداردسازی و اعمال نشود، ناگزیر مقالاتمان مجبورند از چارچوبها و روشهایی پیروی کند تا در قالب ارزیابی ISI بتوانند واجد شرایط انتشار تشخیص داده شوند و در واقع به عنوان یک ارزش علمی مورد توجه قرار گیرند.
وی با بیان اینکه هنوز دانشگاه ها، مؤسسات علمی و پژوهشگاه ها برای سنجش علمی مقالات از معیاری بنام ISI استفاده می کنند، تصریح کرد: علی رغم تلاشهایی که وزارت علوم انجام داده این نگاه عوض نشده است تا زمانی که این نگاه اداری عوض نشود، ما نمی توانیم خیلی امیدوار باشیم که اساتید ما مدلهای و روشهای دیگر سنجش و ارزیابی مقالات را جدی بگیرند.
این محقق و استاد دانشگاه در ادامه سخنانش بیان کرد: بخشنامه ای را وزارت علوم، ابلاغ کرده که اگر مقالاتی از طرف ICS باشند یعنی از طرف مرکز علمی و فرهنگی سازمان همکاریهای اسلامی (آیسسکو) باشند و در چارچوب آن پذیرفته باشند معادل ISI است، اما بسیاری از دانشگاه ها آنرا نپذیرفته و اجرا نمی کنند، یعنی اگر مقاله ای در چارچوب ارزشیابی ICS ارزشیابی شده باشد طبق قانون باید ارزش ISI داشته باشد اما عملا مقالاتی که ICS هستند پذیرفته نمی شوند.
وی با بیان اینکه سعی شده یک گام از ISI فاصله بگیریم، گفت: مدلهای ارزشیابی مقالات علمی را که در سازمان علمی و فرهنگی سازمان همکاریهای اسلامی (سازمان کنفرانس علمی سابق) نمایه سازی شده اند را ملاک بگیریم و قانون هم این را تأیید می کند اما در عمل چنین اتفاقی نیفتاده است. به همین خاطر موانع قانونی این کار هم باید برطرف شود.
وی در پاسخ به این سؤال رتبه بندی علمی کشورها براساس مقالات ISI تا چه حد واقعی است، اظهار داشت: این رتبه بندی ها عملا یک پرستیژ و افتخار است، ولی هیچ واقعیتی ندارد، مقالات علمی وقتی ارزشمند هستند که پاسخگوی سؤالاتی باشند که در جامعه ما وجود دارد. مقاله علمی وقتی ارزشمند است که بتواند مشکلی را حل کند یا راهگشای معضلی باشد یا ابهامی را در جامعه برطرف کند و جامعه را رشد و ارتقا دهد.
کوشکی با بیان اینکه مقالات علمی ما اکثرا واجد این ویژگی نیستند، به همین خاطر شرط مقالات در چارچوب ISI اتفاق واقعی نیست که به صورت جدی قابل توجه باشد، بیان کرد: افزایش رشد و تعداد مقالات یک شاخص نادرست است، شاخص درست این است که مقاله ای که نوشته می شود مشکلی از مشکلات جامعه را حل کند. در این حالت است که ما می توانیم بگوئیم که تولیدکننده مقاله، گام علمی برداشته است و مفید واقع شده است.
نظر شما