خبرگزاری مهر، گروه استانها- سکینه اسمی: آذربایجان غربی از شمال با جمهوری آذربایجان و از غرب با کشورهای عراق و ترکیه همسایه و نیز به‌صورت غیرمستقیم با کشور ارمنستان هم‌مرز است و تنها استان کشور بوده که از چنین ظرفیت مرزی بالایی برخوردار است.
آذربایجان غربی با ۸۹۱ کیلومتر مرز مشترک به دلیل دارا بودن پنج پایانه مرزی و ۹ گمرک مرزی پتانسیل بالایی برای دسترسی به بازارهای جهانی به‌خصوص اروپا دارد اما تاکنون این ظرفیت مرزی موردتوجه واقعی قرار نگرفته است.
راه به‌خصوص در بخش ریلی، زمینی و هوایی، وجود امکانات و تجهیزات موردنیاز در پایانه‌ها، بازارچه‌ها و گمرکات مرزی، کیفیت تولیدات و بازاریابی از زیرساخت‌ها و موارد اولیه توسعه صادرات و واردات به شمار می‌رود که این زیرساخت‌ها به‌خصوص در بخش جاده‌ها و راه‌های مرزی استان چندان فراهم نیست و این امر موجب شده شاهد بروز برخی مشکلات در این بخش باشیم.
گمرک‌های مرزی استان آذربایجان غربی شامل مرز زمینی پلدشت و بازرگان در شمال، رازی و سرو در مرکز و مرز تمرچین در جنوب استان است که تمرچین با کشور عراق و پلدشت با جمهوری خودمختار نخجوان هم مرز بوده و سه مرز بازرگان، سرو و رازی دروازه عبور و مرور و تجارت با کشور ترکیه است
گمرک‌های مرزی استان آذربایجان غربی شامل مرز زمینی پلدشت و بازرگان در شمال، رازی و سرو در مرکز و مرز تمرچین در جنوب استان است که تمرچین با کشور عراق و پلدشت با جمهوری خودمختار نخجوان جمهوری آذربایجان هم‌مرز بوده و سه مرز بازرگان، سرو و رازی دروازه عبور و مرور و تجارت با کشور ترکیه است.
استان آذربایجان غربی تنها استان کشور است که با چند کشور مرز مشترک دارد. این امر چندین مرکز ورود و خروج کالا و مسافر را در سطح استان به وجود آورده و زمینه‌های تبدیل آن به یکی از مهم‌ترین مراکز تجاری بین‌المللی کشور را فراهم کرده است.
همچنین نزدیک‌ترین خط آهن ایران به اروپا از این استان عبور می‌کند. با توجه به ظرفیت بالای مرزی و حجم مبادلات اقتصادی متناسب با مزیت‌های مرزی آذربایجان غربی، مسئولان برای بهبود بیشتر این شرایط باید نگاه ویژه‌ای به این منطقه داشته باشند.
نکته قابل‌تأمل در عدم استفاده کافی از این ظرفیت‌های بی‌نظیر در استان عدم توسعه متوازن بخش‌های مختلف است متأسفانه آهنگ توسعه در بخش‌های مختلف این استان ازجمله راه، تأسیسات عمرانی در بازارچه‌ها و پایانه‌های مرزی به همراه سایر زیرساخت‌ها یکنواخت و موزون نیست و این امر موجب شده تاکنون آن‌چنان‌که باید این ظرفیت مرزی موردتوجه قرار نگیرد.
وضعیت صادرات در آذربایجان غربی رو به بهبود است
رئیس سازمان صنعت، معدن و تجارت آذربایجان غربی معتقد است وضعیت صادرات در استان رو به بهبود بوده و در حال رشد است هرچند درزمینهٔ زیرساخت‌های صادراتی هنوز مشکلاتی وجود دارد.
وضعیت مناسب صادرات در سال جاری نشان می دهد وضعیت در استان ما رو به بهبود بوده و جذب بازارهای جدید از جمله پاکستان، هندوستان و ... نیز نشان دهنده این روند رو به رشد است
جعفر صادق اسکندری در گفتگو با خبرنگار مهر با بیان اینکه توسعه بازارچه‌های مرزی و استفاده از این ظرفیت به همراه افزایش میزان صادرات در هر استان یا کشور تابع مکانیسم‌های خاصی است که از بازارهای خارجی تبعیت می‌کند افزود: بر اساس این مکانیسم‌ها، کشورها، تعرفه‌های صادراتی و وارداتی تعیین و موانع غیر تعرفه‌ای را ایجاد یا رفع می‌کنند.
وی با بیان اینکه صادرات کالا بسته به کیفیت، قیمت، نیاز و بازاریابی کشورها متغیر است عنوان کرد: وضعیت مناسب صادرات در سال جاری نشان می‌دهد وضعیت در استان ما رو به بهبود بوده و جذب بازارهای جدید ازجمله پاکستان، هندوستان و ... نیز نشان‌دهنده این روند رو به رشد است.
رئیس سازمان صنعت، معدن و تجارت آذربایجان غربی با انتقاد از فراهم نبودن برخی زیرساخت‌ها و همچنین بی‌توجهی به یافتن بازارهای جدید و نیز کیفیت و بسته‌بندی برخی کالاها در استان گفت: امروز باید تمامی کالاهای صادراتی در کشور و استان با توجه به نیاز بازارها و نیز با توجه به تکنولوژی روز باشد تا بتوان در بازارهای جهانی رقابت کرد.
صدور ۴۲۰ میلیون دلار کالا از آذربایجان غربی به خارج از کشور
اسکندری از صدور ۴۲۰ میلیون دلار کالا از استان به خارج از کشور طی ۱۰ ماه سال جاری خبر داد و اظهار داشت: این میزان در مقایسه با مدت‌زمان مشابه پارسال که ۳۹۰ میلیون دلار بود پنج درصد افزایش نشان می‌دهد.
وی عراق، ترکیه، افغانستان، پاکستان، روسیه، کشورهای حاشیه خلیج‌فارس را از عمده کشورهای هدف صادراتی استان برشمرد و گفت: با ساخت‌وسازهای صورت گرفته در بازارچه‌های مرزی در ماه‌ها و سال‌های آتی شاهد رشد صادرات خواهیم بود.
اسکندری با بیان اینکه امسال ۱۰۵ هزار تن سیب از استان به خارج از کشور صادرشده است عنوان کرد: پیش‌بینی می‌شود این میزان تا پایان سال به ۱۵۰ هزار تن افزایش یابد.
رئیس سازمان صنعت، معدن و تجارت آذربایجان غربی با اشاره به لزوم توسعه فعالیت‌های مرزنشینی در آذربایجان غربی افزود: بازارچه‌ها امسال ساماندهی شده و در صورت لزوم برای تخصیص سهمیه‌های ارزی برای هرکدام از بازارچه‌ها با مصوبه شورای مبادلات مرزنشینی اقدام می‌شود.
اسکندری گمرک پیرانشهر، ارومیه، بازرگان و خوی به همراه بازارچه مرزی پیرانشهر و سردشت را از گمرکات و بازارچه‌های مرزی استان نام برد که بیشترین صادرات را در این مدت داشته‌اند و افزود: گمرک بازرگان، ارومیه، خوی، سرو و بازارچه‌های مرزی ساری سو، رازی و تمرچین نیز بیشترین واردات را در این مدت‌زمان داشتند.
حضور در بازارهای کشورهای همسایه در گروی داشتن روابط خوب و حسنه است
رئیس کارگروه واگذاری پروژه‌های نیمه‌تمام دولتی به بخش خصوصی چندی پیش، در آیین تجلیل از صادرکنندگان نمونه آذربایجان غربی با اشاره به اهمیت صادرات در توسعه کشور، اظهار کرد: صادرات باید ناشی از ارزش‌افزوده و تولید ناخالص ملی و نه فروش دارایی‌های یک کشور باشد و بدین منظور استخدام در بدنه دولت به معنی تباهی کار یا همان تولید ارزش‌افزوده است چراکه استخدام‌ها افراد را از کارآفرینی و تولیدمحور بودن جدا می‌کند.
علی عبدالعلی‌زاده با بیان اینکه اقتصاد دانش‌بنیان یعنی صادرات علم، اضافه کرد: در بندهای سیاست‌های ابلاغی اقتصاد مقاومتی به پیشتازی اقتصاد دانش‌بنیان، پیاده‌سازی و اجرای نقشه جامع علمی کشور و ساماندهی نظام ملی نوآوری به‌منظور ارتقای جایگاه جهانی ایران و افزایش سهم تولید، صادرات محصولات، خدمات دانش‌بنیان و دستیابی به رتبه اول اقتصاد دانش‌بنیان در منطقه تأکید شده است.
وی با بیان اینکه اگر روابط با کشورهای همسایه وجود نداشته باشد امکان صادرات به آن کشورها نیز ممکن نیست، عنوان کرد: امروز حضور در بازارهای کشورهای همسایه در گرو داشتن روابط خوب و حسنه است، بدین منظور برخی مسئولان نباید هنگام قرار گرفتن در پشت تریبون‌ها از کلماتی استفاده کنند که به‌جای بهبود وضعیت روابط ایران با همسایگان باعث بدتر شدن وضعیت شود به‌گونه‌ای که دیگر دستگاه سیاست خارجی کشور هم به‌سختی قادر به حل‌وفصل آن‌ها باشد.
وی با بیان اینکه صادرکننده جهادگر اقتصادی است، افزود: صادرات نماینده مردم ایران در جهان است بدین معنی که هر کشوری با محصولات صادراتی خود شناخته می‌شود و برای موفقیت در بحث صادرات باید همه ارکان حکومت اقتصاد مقاومتی را باور و اجرا کنند. مقررات صادرات باید با همکاری اتاق بازرگانی و در چارچوب اقتصاد مقاومتی بازنویسی شود و دولت به همه تعهدات خود به صادرکنندگان عمل کند و همه این موارد ازجمله وظایفی است که حکومت برای رونق صادرات در کشور بر عهده دارد.
بهره‌گیری از ظرفیت‌های مرزی نیازمند توجه به زیرساخت‌هاست
نماینده مردم خوی و چایپاره در مجلس شورای اسلامی نیز در خصوص آخرین وضعیت اقتصاد مرزی در استان به خبرنگار مهر گفت: آذربایجان غربی تنها استان هم‌مرز با کشور ترکیه است و ایران با ترکیه بیشترین مبادلات اقتصادی را دارد این در حالی است که بر اساس توافق طرفین مقررشده حجم مبادلات به ۳۰ میلیارد دلار برسد اما تاکنون یک‌سوم این توافق نیز عملی نشده است.
سید تقی کبیری یکی از دلایل عدم تحقق توافق مبادلات اقتصادی ایران و ترکیه را فراهم نبودن زیرساخت‌ها و نیز تجهیزات موردنیاز در مرزها دانست و گفت: خوی نزدیک‌ترین مرز ایران به اروپا است که ترکیبی از مرز زمینی و ریلی را دارد.
وی با بیان اینکه از خوی به‌عنوان شاهراه ارتباطی ایران به اروپا نیز یاد می‌شود اضافه کرد: متأسفانه در بخش ریلی دو سال است که امکان استفاده از این ظرفیت فراهم نیست و مقررشده به‌زودی این بخش مجدد راه‌اندازی شود.
سالانه نزدیک ۸۰۰ هزار نفر از طریق مرز رازی خوی تردد می کنند که قابل توجه است و باید زیرساخت های تردد مسافری در این مرز توسعه یابد
کبیری با اشاره به ظرفیت مرز رازی در خوی گفت: سالانه نزدیک ۸۰۰ هزار نفر از طریق مرز رازی خوی تردد می‌کنند که قابل‌توجه است و باید زیرساخت‌های تردد مسافری در این مرز توسعه یابد.
نماینده مردم خوی و چایپاره در مجلس شورای اسلامی گفت: فاز اول پایانه مرز رازی خوی با حضور وزیر راه و شهرسازی آغاز شد و در آستانه انجام اقدامات عمرانی برای اجرای فاز دوم هستیم.
وی یادآور شد: پایانه موقت در مرز رازی خوی باهدف توسعه فعالیت‌ها در دستور کار قرار گرفت و پایانه موقت در حال فعالیت است ولی با توجه به حجم بالای استقبال مسافران و نیز تجار امید می‌رود پایانه دائمی مرز رازی با تمامی زیرساخت‌ها فراهم شود.
«ایکس ری» کامیونی یکی از نیازهای اصلی پایانه مرز رازی خوی است
کبیری با اشاره به نصب «ایکس ری» در مرز رازی خوی اضافه کرد: ایکس ری دوم در مرحله مکان‌یابی است و ایکس ری سوم نیز بعد از تعطیلات نوروزی در این پایانه ایجاد می‌شود. البته این سه ایکس ری چمدانی است و امیدواریم هر چه زودتر ایکس ری کامیونی در مرز رازی خوی ایجاد شود.
وی دومین زیرساخت موردنیاز برای بهره‌گیری بهتر از ظرفیت‌های مرزی را جاده خوی – قطور و رازی عنوان کرد و افزود: این محور با اختصاص ۱۲۰ میلیارد تومان اعتبار در حال ورود به مرحله مناقصه است.
نماینده مردم خوی و چایپاره در مجلس شورای اسلامی با بیان اینکه به دلیل مرزی بودن استان و نیز قرار گرفتن در مسیر ترانزیتی، جاده‌های استان از وضعیت مطلوبی برخوردار نیست گفت:پنج مرز از ۲۳ مرز زمینی کشور در آذربایجان غربی قرار دارد که نشان از سهم ۲۳ درصدی این استان ازنظر دارا بودن تعداد مرزهای زمینی فعال در کشور است.
معاون امور بین‌الملل و توسعه روابط تجاری سازمان توسعه تجارت ایران نیز در آیین تجلیل از صادرکنندگان نمونه استان با بیان اینکه بدون رعایت مقررات بین‌المللی نمی‌توان با کشورهای جهان تعامل کرد، گفت: وقتی در جهان امروز چندین کشور برای تولید ماشین یا وسیله خاصی به‌طور مستمر با یکدیگر همکاری داشته و هر یک برای ساخت یک وسیله درصدی سهم دارند بنابراین بدون تعامل کشورها با همدیگر چنین کاری امکان‌پذیر نیست چراکه یک وسیله برای به اتمام رسیدن از مرزهای چندین کشور عبور می‌کند تا به مرحله نهایی تولید برسد و در این راستا بدون تسهیل امور گمرکی نمی‌توان کالایی تولید کرد.
لازمه حضور در بازارهای جهانی شناسایی بازارهای جدید است
سید هادی سیدی با بیان اینکه برای داشتن سهمی در بازار صادرات جهانی باید به زنجیره‌های جهانی وارد شد، عنوان کرد: صادرات کالای خام دیگر وارد شدن به زنجیره ارزش نیست چراکه این کالای خام را همه کشورها خریداری کرده و آن را برای تولید یک کالا یا وسیله به کار می‌برند و کشور صادرکننده مواد خام در زنجیره تولید محصول قرار نمی‌گیرد و امروزه لازمه حضور در بازار جهانی صادرات، شناسایی بازارهای جدید و حضور بخش‌های خصوصی در نمایشگاه‌های برگزارشده در آن بازارها است.
وی با اشاره به برخی تحقیقات صورت گرفته در مورد صادرات کشورهای مختلف، خاطرنشان کرد: طبق آمار نصف محصولات صادراتی کشورهای مختلف جهان به کشورهایی صادر می‌شود که تعرفه آزاد یا تعرفه ترجیحی مابین آن کشورها امضاشده است درحالی‌که با مقایسه آمار صادراتی ایران به این نتیجه می‌رسیم که تنها سه درصد صادرات ایران به کشورهایی است که تفاهم‌نامه تعرفه ترجیحی با آن‌ها وجود دارد.
سیدی با اشاره به اینکه سازمان توسعه تجارت ایران در حال حاضر در حال رایزنی با برخی کشورها ازجمله اندونزی، ازبکستان، مالزی، کشورهای اوراسیا و ... است تا در صورت امکان با آن‌ها تفاهم‌نامه تعرفه ترجیحی امضا کند، اظهار داشت: در این راستا برخی توافقات صورت گرفته با ترکیه در حال اصلاح است و ازآنجایی‌که صادرات متکی به تولید بوده باید ابتدا بر روی تولید محصولات با کیفیت تمرکز کرده و موانع پیش روی تولید برداشته شود.
توجه به زیرساخت‌های مرزی، تسهیل قوانین صادراتی، حمایت از تولید و صادرات می‌تواند شاهراه ارتباطی ایران به اروپا را پررونق‌تر از سال‌های گذشته کند.
نظر شما