به گزارش خبرنگار مهر، ۲۰خرداد ۹۶ گنبدکاووس را به عنوان شهر ملی فرش ترکمن در شورای عالی سازمان میراث فرهنگی کشور ثبت شد پس از آن به گفته مسئولان استان قرار شد تا فرش ترکمن در فهرست میراث جهانی قرار گیرد قبلا هم فرش دستباف ترکمن گلستان نشان جغرافیایی سازمان جهانی مالکیت فکری (WIPO) را گرفته بود با این وجود خبر جهانی شدن فرش ترکمن در فهرست هنرهای یونسکو خبری است که مدیرکل میراث فرهنگی استان گلستان اعلام کرد و گفته بود که اکنون با توجه به قابلیت‌های ویژه شهرستان گنبدکاووس، قصد داریم با فراهم آوردن زیرساخت‌ها، ثبت ملی فرش ترکمن را به جهانی ارتقا دهیم. شور و اشتیاق مسئولان، تعداد هنرمندان فعال، ارتقاء کیفیت مجتمع‌های کارگاهی نصب تابلو و تندیس مفاخر فرش ترکمن و المان‌های شهری و ایجاد دبیرخانه فرش از زیرساخت‌های لازم است.
در این راستا گنبدکاووس به عنوان شهر ملی صنایع دستی در رشته فرش ترکمن تصویب شده و پرونده آن برای ثبت جهانی به عنوان شهر جهانی فرش ترکمن به یونسکو ارسال شده است. با این وجود اگر فرش ترکمن ثبت جهانی شود گنبد کاووس دارای دو اثر جهانی نزدیک به هم خواهد داشت گنبد قابوس و فرش ترکمن.
به همین منظور جلسات متعددی در سطح استان برگزار شد سید مناف هاشمی شهریور ماه گفته بود که برای ثبت جهانی فرش ترکمن اتاق فکر در استان تشکیل می شود. وی از مسئولین استان و شهرستان گنبد خواست که جهت ثبت جهانی این هنر اصیل استان و شهرستان گنبد کاووس حمایت ویژه کنند تا این شهرستان بعنوان موزه فرش ترکمن ثبت جهانی شود.
اکنون یک موزه در خانه ای تازه ساخت رو به روی گنبد کاووس قرار دارد که به موزه فرش اختصاص داده شده یک مغازه فرش فروشی و یا نمایشگاه نیز در همین نزدیکی واقع شده است که می توان گفت تنها جاهایی است که گردشگران می توانند به یاد بیاورند این شهر با فرش هایش نیز شهرت دارد.
در این باره امیرعلی گلچشمه سرپرست اداره میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری گنبدکاووس گفته است که «نصب تابلوهایی منقش به فرش ترکمن در نقاط مختلف شهری و نامگذاری خیایان یا میدانی به نام فرش از دیگر مقدمات ثبت جهانی فرش ترکمن است.»
موضوعی که گلچشمه ذکر کرد هنوز در سطح شهر دیده نمی شود. در این باره عبدالقدیر کریمی فرماندار گنبد کاووس نیز در گفتگویی با خبرنگاران اعزامی به شهر گنبد کاووس گفت: پروسه ثبت فرش ترکمن از مدت ها پیش از سوی رئیس اداره کل میراث فرهنگی گلستان و مدیر میراث و گردشگری گنبد مطرح شده است. ما چند جلسه مدیریتی را باید برگزار می کردیم تا زمینه ها مانند کارگاه های فعال تحقق یابد و دوستان قانع شوند که فرش ترکمن در حوزه شهرستان گنبد ظرفیت ثبت جهانی را دارد.
فرماندار گنبد کاووس از تمرکز مدیران روی برگزاری جلسات و هماهنگی های بین بخشی خبر داد و گفت: حساسیت سازی در حوزه دستگاه ها و مدیرانی که با فرش ترکمن مرتبط هستند انجام شده و دقیقا مدیران توجیه هستند که موضوع ثبت جهانی فرش ترکمن تا چه اندازه برای ما مهم است.
وی گفت: پس از برگزاری جشنواره اقوام در گنبد و سپری شدن هفته وحدت همه تمرکز خود را روی همین موضوع می گذاریم تا آنچه را که دوستان تصمیم گیرنده برای ما شرط گذاشتند ؛ انجام دهیم. درباره نبود تابلوی راهنما در شهر برای رسیدن به مقاصد گردشگری هم با مسئولان اداره کل میراث فرهنگی جلسه داشتیم و قرار شد هر دستگاهی اقداماتی را انجام دهد تا گردشگرانی که وارد شهر می شوند به راحتی با جاذبه های این شهر آشنا شوند. این جزو مشکلات ماست که مسیرهای دسترسی به مراکز گردشگری گنبد به سختی پیدامی شود قرار شد تابلوهای راهنمای گردشگری به بهترین شکل تهیه شود و مدیران میراث فرهنگی گنبد نیز ماموریت دارند تا آن را پیگیری کنند. این مشکلات تا سه یا چهارماه آینده حل می شود. همچنین ساختمان مناسبی را که در اختیار استان قرار گرفته اما مالکیتش قطعی نیست تلاش میکنیم این ساختمان بزرگ را که مناسب ا تملک کنیم تا پایانه تخصصی صادرات صنایع دستی را در گنبد راه اندازی کنیم.
کریمی همچنین تصریح کرد: چیزی به معنای بازارچه و یا راسته فرش فروش ها نداریم اما به صورت پراکنده در گنبد فروشگاه های بسیار بزرگ و قابل توجه در حوزه فرش ترکمن داریم. بازارچه های سنتی موردی در گنبد داریم که به صورت فصلی برپا می شود و تولیدکنندگان فرش ترکمن تولیدات خود را عرضه می کنند اما بازار مشخصی نداریم. اگر مرکزپایانه تخصصی صادرات صنایع دستی راه اندازی شود چه در زمینه فرش و چه در زمینه صنایع دستی و حتی تولیدات خانگی ترکمن می تواند بخش عمده ای از انتظارات ما را برطرف کند.
یکی از فروشگاههایی که کریمی از آنها نام برد و تاکید کرد که به صورت پراکنده در شهرستان وجود دارد رو به روی برج قابوس قرار دارد که به عرضه و فروش فرش ترکمن می پردازد در نزدیکی این سایت میراث جهانی یک ساختمان یا فروشگاه نیز مخصوص صنایع دستی وجود دارد که اگرچه عنوان بازارچه دائمی صنایع دستی را بر سردر دارد اما خالی است و هیچ کاربری ندارد.
مریم آق آتابای رییس اداره میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری گنبد کاووس در جمع خبرنگاران حوزه میراث فرهنگی از نصب المان هایی با نقش فرش در شهرستان خبر داد و گفت: تا کنون توانستیم یک اِلمان را برای یکی از میادین طراحی تا بتوانیم آن را قبل از نوروز 1398 نصب کنیم.
وی توضیح داد: هر کدام از نقوش فرش ترکمن بیوگرافی دارد برای مثال «ماری گول» یکی از گل‌های اصلی ترکمن است و در ثبت ملی و جهانی به آن توجه شده است. این اِلمان جای پای شتر است و ما سعی کردیم کتیبه‌هایی از این طراحی‌ها و الِمان‌ها داشته باشیم تا آنها را در هر نقطه‌ای از شهر معرفی کنیم. البته قبل از آنکه ما این کار را شروع کنیم، شهرداری گنبد کاووس دور میدان یادبود این شهر چنین کاری را انجام داده است.
آتابای دربار موزه فرش هم بیان کرد: این موزه در سال 1392 راه اندازی شد و توانستیم تعدادی از فرش‌های موزه را به عنوان نمونه‌هایی از صنایع دستی استان جمع آوری کنیم و به نمایش بگذاریم. تعدادی از این فرش‌ها برگرفته از نقوش اصلی فرش ترکمن است که با سفارش به یک بافنده پیشکسوت ترکمن بافته شده است برای مثال «قبسه گل»، «طغرل گل» و «آینه گل» طرح‌هایی هستند که متاسفانه در چند سال اخیر کمتر در فرش‌های ترکمن استفاده می‌شود وطرح‌های آن را برای احیا به یک بافنده معاصر سفارش دادیم.
بخش دیگری از فرش‌ها نیز با اعتباری که اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان گلستان به این کار اختصاص داد، خریداری شده و سعی کردیم از اقصی نقاط استان گلستان از جمله آق قلا، کلاله، بندر ترکمن آن را تهیه کنیم. همچنین سعی کردیم فرش‌هایی انتخاب کنیم که مواد اولیه آن مثل پشم مرینوس، کُرک و ابریشم اصیل و رنگ آمیزی آن گیاهی باشد. بنابراین فرش‌های به نمایش درآمده در موزه گنبد کاووس دارای این ویژگی‌ها هستند.
موزه فرش نیازمند اعتبار است و اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری درصدد است اعتباراتی را برای آن و برج گنبد قابوس در نظر بگیرد تا بتواند این موزه را تکمیل و تجهیز کند. گنبد کاووس موزه نداشت و امیدوارم بتوانیم بعد از تصویب اعتبارات لازم موزه شرق گلستان را در پارک داریوش ایجاد کنیم. زمین این موزه را شهرداری در اختیارمان گذاشته است تا موزه فرش ترکمن در آن ساخته شود. همچنین امسال مبلغ یک میلیارد و 200 میلیون تومان برای این پروژه در نظر گرفته شده است. طرح مطالعاتی این موزه که یک پروژه ویژه است نیز آماده شده و فقط باید ساخت آن را شروع کنیم.
وی درباره تعطیل بودن بازارچه صنایع دستی نیز بیان کرد: متاسفانه نبود طرح مطالعاتی برای ایجاد این بازارچه موجب شد که ما در این زمینه با مشکلاتی مواجه شویم. با وجود اینکه این بازارچه در کنار برج قابوس است اما با نداشتن فضای پارکینگی و برخی مشکلات مهندسی دیگر مواجه است اما با قول‌هایی که شهردار و فرماندار گنبد کاووس داده‌اند، فضای مناسبی برای ایجاد بازارچه صنایع دستی به صورت دائمی خواهیم داشت. موضوع زمین آن نیز در شورای اداری مطرح شده است که بتوانیم در جلسه آینده به تصویب برسانیم.
نظر شما