به گزارش خبرنگار مهر، وی با اشاره به شروح فراوانی که بر آثار مختلف نوشته شده، افزود : معمولا علت اصلی شرح آثار این بوده که شارح متن اصل اثر را به زبان خود برمیگردانده و به همین خاطر است که کمتر میتوان کتاب فارسی یافت که شرح شده باشد.
این استاد دانشگاه ترجمه و شرح دکتر موحد بر فصوص الحکم ابن عربی را اثری دانست که ابهت تاریخی ایجاد شده برای ابنعربی و کتاب او که مانع تحقیق علمی درباره او و آثارش میشود را زدوده به واقع نشان میدهد فصوص الحکم چه حرفی برای فارسیزبانان دارد.
دکتر پورجوادی ادامه داد: من خودم فصوص را چندین بار به زبان عربی خواندهام اما هنگامی که این اثر را به زبان فارسی مطالعه کردم گویا مطالب جدیدی را دریافتم و با خود گفتم گویی فصوص چیز خیلی زیادی هم ندارد! در واقع نگاه شخصی بنده با مطالعه این اثر نسبت به فصوص و شخص ابن عربی تا حدودی متحول شد.
وی با اشاره به برخی خصوصیات برجسته ابن عربی که او را تا سر حد یک شخصیت ممتاز در عرصه عرفان اسلامی سرآمد کرده، گفت : ابن عربی شخصیت بزرگ و مهمی است و در این واقعیت هیچ تردیدی وجود ندارد اما متاسفانه این واقعیت باعث شده که یک بت از ابن عربی ساخته شود . باید بپرسید آیا به واقع در آثار او جای هیچ گونه سخن نیست؟
این استاد دانشگاه در ادامه با اشاره به قدرت عجیب تخیل ابن عربی، اظهار داشت : واقعا تخیل این مرد انسان را به حیرت میآورد اما از طرف دیگر آیا نوشتههای او وحی منزل است؟ آیا آنچه ابن عربی میگوید، حقیقت تصوف است؟ آیا برداشتهای او از خیلی از مسایل صحیح است.
دکتر پورجوادی در ادامه سخنان خود با بیان اینکه ملاقات ابن عربی با رسول مکرم اسلام در عالم خواب به معنای تقدس آثار او نیست، به انتقاد از شیخ اکبر پرداخت و افزود: در اغب موارد بیان اینکه منشاء اصلی اثر سروش غیبی یا مواردی از این دست است، به عنوان یک سبک ادبی مورد استفاده قرار میگرفته و ابن عربی هم از این شگرد ادبی بهره برده است ،حال آیا این مسئله باید ما را در نقد ابن عربی خلع سلاح کند.
وی با تاکید بر لزوم شناسایی منابع فکری این عربی، ادامه داد : حقیقت آن است که برخی مواقع اصطلاحاتی که او در آثارش به کار میبرد، معنایی غیر از معنای مورد نظر او دارند و ابن عربی آن اصطلاحات را در معنای اشتباه به کار برده است.
این استاد دانشگاه نوشتههای شیخ اکبر درباره "اصطلاحات صوفیه" را مورد اشاره قرار داد و گفت : بنده در جریان تحقیق مفصلی که انجام دادم دریافتم که بسیاری از این اصطلاحات از طرق مختلف به او رسیده است . ابن عربی همواره دفتر یادداشتی داشته و اغلب موارد مطالب مفیدی را که میخوانده یا میشنیده در آن ثبت و در زمان مناسب به کار میبرده است.
دکتر پورجوادی در ادامه اظهار داشت : در جریان سیر ثبت اصطلاحات صوفیه در دفتر یادداشت ابن عربی برخی از این اصطلاحات همانگونه که بوده به اشتباه توسط او ثبت شده و بعدها هم به اشتباه استعمال شده و او در آثار خود حتی به توجیه اشتباه بودن این اصطلاحات نیز پرداخته و مثلا گفته که فلان نکته به من الهام شده است!
وی با بیان اینکه صوفیه اصلا چیزی به عنوان اصطلاح ندارد، افزود: اصطلاح، چیزی مخصوص علوم است و به واقع چه علتی داشته که صوفیه هم اصطلاحاتی را داشته باشند؟ برخی از مواردی که به عنوان اصطلاح از آن یاد شده در اشعار صوفیان ذکر میشده که به عنوان مثال بعدها ابونصرسراج به توضیح و تشریح آنها پرداخته است.
این استاد دانشگاه در پایان سخنان خود خاطرنشان کرد : علیرغم تمام سخنانی که گفتم احترام زیادی برای شخص ابن عربی قائل هستم اما معتقدم که باید هم به تمجید از او پرداخت و هم او را نقد کرد.
نظر شما