مشروح سخنان رئیس جمهور در مراسم افتتاحیه اجلاس سران خزر در تهران

به گزارش خبرنگار مهر، متن کامل سخنان دکتر محمود احمدی نژاد به این شرح است.

عالیجنابان ؛
رؤسای محترم جمهور کشورهای ساحلی دریای خزر

تشریف فرمایی شما به جمهوری اسلامی ایران را خوش آمد گفته و حضورتان در اجلاس سران کشورهای ساحلی خزر را گرامی می دارم . ایران خانه دوم همه شماست و این حضور نشانی از همبستگی ، دوستی و حسن همجواری میان مجموعه دولتها و ملتهای ماست . مستحضرید که بیش از پنج سال از اولین اجلاس سران کشورهای ساحلی در عشق‌آباد سپری شده است و در این مدت دو تن از روسای جمهوری به دیار باقی شتافته اند. یاد این دو همکار فقید آقای حیدر علی‌اف رییس‌جمهور سابق آذربایجان و آقای صفر مراد نیازوف رییس‌جمهور سابق ترکمنستان را گرامی می داریم.

عالیجنابان

کشورهای حاشیه خزر با اتکاء به سابقه تمدنی و فرهنگی و علائق مشترک خود از طریق دریای زلال خزر که همواره منبع و منشاء حیات در این منطقه بوده است با هم گره خورده اند . این همبستگی به پاکی و وسعت و عمق این دریای بی نظیر و از جلوه های ثبات ، صلح ، امنیت و حیات این کشورهاست .

در فاصله بین دو اجلاس ، تفاهم و اشتراک نظر بین کشورهای ساحلی روز به روز بیشتر شده و دولت‌ها به سمت همگرایی و تجانس در سیاست‌ها پیش رفته‌اند.

در طول این سال‌ها، ملت های ساحلی که تنها صاحبان واقعی دریای خزر هستند، منتظر به ثمر نشستن گفت‌وگوهای جاری بین دولت‌های خود در خصوص وضعیت حقوقی بزرگ‌ترین دریاچه جهان بوده‌اند. باید اعلام کنم که مذاکرات در این باره به صورت کاملاً جدی و تخصصی در حال پیگیری و جو عمومی حاکم بر آن، جو تفاهم و همکاری است. در این مذاکرات، در بسیاری موارد، توافق نهایی حاصل شده و در عین حال برخی از ابعاد مهم حقوق و تکالیف کشورهای ساحلی در قبال دریای خزر در دست مذاکره است.

در نتیجه جدیّت و عزم کشورها در حال حاضر زبان و فهم مشترکی در گفتگوها پدیدار شده که ما را به آینده و نتیجه آن بیش از پیش خوش‌بین می‌کند.

در جریان بودن مذاکرات به معنای عدم وجود هرگونه ترتیبات حقوقی در این دریا نیست. بعنوان مثال آزادی کشتیرانی تجاری کشورهای ساحلی ، منع تردد کشتی‌ با پرچم کشورهای غیرساحلی و ایجاد کمربند انحصاری شیلاتی، هم‌اکنون نیز با توافق کلیه کشورهای ساحلی در حال اعمال است.

با پیشرفت مذاکرات در خصوص مسایل حقوقی، نیاز به بحث پیرامون ابعاد دیگری از مسایل دریای خزر به تدریج خود را نمایان ساخته است که به برخی از آنها اشاره می کنم:

1- در بعد اقتصادی دریای خزر از ظرفیت‌های بالایی برای گسترش همکاری‌ بین همسایگان خود بهره مند است. پنج کشور ساحلی دارای حدود دویست و پنجاه میلیون نفر جمعیت و منابع متنوع و فراوانی هستند که امکان افزایش سطح همکاری بین آنان را به میزان بسیار بیشتر از حد کنونی فراهم می‌کند. پیشنهاد جمهوری اسلامی ایران، تعریف و ایجاد یک ساختار با اهداف اقتصادی به منظور تسهیل و تقویت همکاری‌های تجاری ـ اقتصادی بین کشورهای ساحلی است. قرار گرفتن دریای خزر در مسیر کریدور مهم ترانزیتی شمال ـ جنوب بستر مناسبی برای گسترش همکاری‌ها است.

2- ضرورت همکاری جمعی کشورهای ساحلی در تثبیت و حفظ امنیت و ثبات در این دریا، اکنون کاملاً بارز است. این همکاری که هدف از آن جلوگیری از رقابت‌های نظامی در دریا و مقابله با بیگانگان و در عین حال توجه به مسائلی چون مبارزه با جرایم سازمان‌ یافته خواهد بود، نیازمند ایجاد نوعی سازمان منطقه‌ای در آیندة نزدیک است. تلاش هایی در خصوص ایجاد این ترتیبات دسته‌جمعی آغاز شده است که امیدواریم به زودی شاهد به بار نشستن این تلاش ها باشیم.
تمامی کشورهای ساحلی دریای خزر بر این نکته اساسی هم‌عقیده‌اند که مسایل این دریا باید صرفاً توسط کشورهای همسایه آن حل و فصل شود. دریای خزر یک دریای بسته و متعلق به کشورهای ساحلی است؛ لذا فقط کشتی‌ها و نیروهای نظامی این کشورها باید حق حضور داشته باشند.

3- کشورهای ساحلی خزر مهد تمدن های بشری هستند . مردمان ما هزاران سال در صلح و آرامش با هم زندگی کرده و تبادلات فرهنگی داشته اند . قدمت ، تنوع و اشتراکات فرهنگی از سرمایه های معنوی و مهم مردم این مناطق است . پیشنهاد می نمایم ؛ تعاملات و تبادلات فرهنگی ، ادبی ، هنری و گردشگری بین کشورهای ساحلی افزایش یابد . رفت و آمد های گسترده بین ملتها و علماء و هنرمندان این منطقه به تقویت صلح و ثبات و دوستی کمک خواهد کرد .

4- با توجه به ذخایر گسترده انرژی و امکانات و سیع و متنوع انتقال آن در کشورهای ساحلی ، همکاری همه جانبه در استخراج و انتقال انرژی از کوتاهترین و اقتصادی ترین و همراه ترین مسیر با محیط زیست به نفع همه کشورهای حاشیه خزر است .

5- خوشبختانه کشورهای ساحلی دریای خزر با تصویب کنوانسیون حفاظت محیط زیست این دریا تحت عنوان «کنوانسیون تهران» ، نشان دادند که حفظ محیط زیست را به عنوان یک عامل مهم در فعالیت‌های خود در دریای خزر مدنظر دارند . این کنوانسیون، در صورتی که در آینده‌ای نزدیک از بازوهای اجرایی یعنی پروتکل‌های الحاقی ، برخوردار شده و ترتیبات نهادی آن در اسرع وقت نهایی گردد، می تواند نقش مهمی در بهبود وضعیت شکنندة محیط زیست این دریا و محافظت از تنوع جانوری و گیاهی آن داشته باشد.

حضار محترم

دریای با شکوه خزر و منافع آن همواره برای کشورهای ساحلی مهم بوده و خواهد بود. تعداد جلسات برگزار شده در سطوح مختلف بین نمایندگان پنج کشور ظرف چند سال گذشته، مؤید این مدعاست. این تعاملات، عامل مهمّی در تقویت حسن همجواری و دوستی بین کشورهای ماست. پیشنهاد می‌کنم اجلاس سران کشورهای ساحلی دریای خزر و نیز اجلاس وزرای امور خارجه این کشورها از این پس به صورت مرتب و با زمان‌بندی از پیش‌ تعیین شده برگزار شود.

توسعه همکاری کشورهای ساحلی به نفع صلح و امنیت این دریا و منطقه و در جهت منافع ملتهای ماست. 

به عنوان میزبان این اجلاس بار دیگر از حضور و همکاریهای سازنده شما در برپایی این نشست تشکّر می‌کنم و امیدوارم این نشست بتواند در دستیابی به اهداف خود که همانا تعمیق روابط دوستانه ، افزایش همه جانبه همکاریها و نزدیکتر کردن مواضع و دیدگاه‌های دولتها و ملتهای ما است، موفق باشد.