«شکار» سرنوشت شوم پرندگان مهاجر؛ وقتی گیلان مهمان‌نوازی نمی‌کند

خبرگزاری مهر، گروه استان‌ها - بهرام قربانپور: بافت جنگلی و مرطوب گیلان بستری را فراهم کرده تا این استان به زیستگاه هر جنبنده‌ای تبدیل شود چه رسد به پرندگان مهاجر. گیلان همیشه سبز و زیبا در طول سال میزبان دسته دسته پرندگان زیبا و خوش صدا است، پرندگانی که با آمدنشان رنگ و لعاب خاصی به زیست بوم استان می‌دهند.

اما این پرندگان در کنار پرسه زدن در میان جنگل‌های هیرکانی و تالاب‌های هزار جزیره گیلان با کلمه «تهدید» بیگانه نیستند. کافیست روزهای آخر هفته سری به تالاب بین‌المللی انزلی بزنید، افراد تفنگ به دستی را می‌بینید که با ماشه چکانی گاه بی گاه، قلب کوچک و بی‌گناه پرندگان را نشانه گرفته‌اند.

شکار بی‌رویه و غیرمجاز در اطراف تالاب انزلی دیگر هیچ جای امنی برای «زیستن» نگذاشته، آنطور که بومیان منطقه می‌گویند؛ تالاب انزلی هر هفته پنج‌شنبه‌های خونین را تجربه می‌کند و شکارچیان مجاز و غیرمجاز ماشه‌هایشان به سمت «خوتکا»، «چنگر» و «اردک» می‌چکانند، پرندگانی که شکارشان «مجاز» اعلام شده است.

افزایش ۱۰ درصدی کشفیات شکار غیرمجاز

«رامین زراعتی» فرمانده یگان حفاظت محیط زیست گیلان را گفتگو با خبرنگار مهر با اشاره به تهدیدات و چالش‌های حوزه زیست پرندگان در استان می‌گوید: صدور پروانه‌های شکار، شکار غیرمجاز و همچنین دام‌گذاری تنها بخشی از تهدیدات علیه پرندگان است.

وی با بیان اینکه شکار با تورهای هوایی خطر جدی برای پرندگان است، افزود: شکار پرندگان با تورهای هوایی به عنوان سنت نانوشته و نادرست در برخی روستاهای گیلان به عنوان وسیله‌ای برای امرار و معاش تلقی شده و بکار گرفته می‌شود.

فرمانده یگان حفاظت محیط‌زیست گیلان از افزایش ۱۰ درصدی کشفیات در حوزه شکار غیرمجاز پرندگان افزایش ۱۰ درصدی کشفیات در حوزه شکار غیرمجاز پرندگان در گیلان
در استان خبر داد و بیان کرد: به مراتب با افزایش کشفیات در حوزه شکار غیرمجاز، شمار دستگیری افراد متخلف هم رشد ۱۰ درصدی داشته است.

زراعتی با تاکید بر لزوم حفاظت از پرندگان مهاجر و گونه‌های بومی گیلان، اولویت بندی مناطق حفاظت شده بر اساس حساسیت‌های زیست محیطی را یکی مهم‌ترین اقدامات برشمرد و بیان کرد: مناطق حساس زیست محیطی گیلان در فصل میزبانی پرندگان مهاجر به صورت ویژه مورد پایش و رصد قرار می‌گیرند.

وی با بیان اینکه حفاظت محیط زیست گیلان با چالش نیرو مواجه است، افزود: یگان حفاظت محیط زیست گیلان فقط با ۱۵۰ نیرو در ۲۰ پاسگاه محیط‌بانی و یک پاسگاه فصلی برای حفاظت از عرصه‌های زیست‌محیطی و مناطق ۴ گانه گیلان فعالیت می‌کند و این کمبود نیرو در عرصه بزرگ استان بسیار مهم است.

فقدان قوانین و مجازات‌های بازدارنده

فرمانده یگان حفاظت محیط زیست گیلان با اشاره به کیفری نبودن جرایم زیست محیطی بیان کرد: قوانین و مجازات‌های تخلفات و جرایم زیست‌محیطی بازدارنده نیست و نمی‌تواند اثرگذار باشد.

وی با اشاره به عدم تأثیرگذاری جنبه حقوقی جرایم زیست‌محیطی اضافه کرد: جرایم کیفری باید پیوست جرایم حقوقی در ماجرای تخلفات زیست‌محیطی لحاظ شود.

زراعتی با بیان اینکه ارتزاق و معیشت بسیاری از افراد بومی گیلان وابسته به شکار است، افزود: حفظ محیط زیست و پرندگان در کنار توجه به معیشت و ارتزاق مردم به صورت رفتار عدالت خواهانه‌ای دیده شود.

وی با تاکید بر لزوم مشارکت دادن مردم در حوزه محیط زیست افزود: موضوع حفاظت محیط‌زیست و صیانت از منابع طبیعی بدون مردم نتیجه بخش نیست.

پرندگان در دریایی از بیم‌ها

تغییرات اقلیمی، آب رفت دریا و خشک شدن تالاب‌ها یکی دیگر از عوامل نابودی زیست بوم پرندگان به شمار می‌رود و با کوچک شدن پهنه‌های آبی، حلقه زیستی پرندگان هم به مراتب تنگ و تنگ‌تر می‌شود و از طرفی رهاشدگی بی قید آلودگی‌ها و پساب‌های خانگی، صنعتی و عفونی به تالاب‌ها و پهنه‌های آبی، نفس زیستگاه پرندگان را گرفته است و آنها را در آستانه مرگ زودرس قرار داده، از سوی دیگر همچنین پسماندها هم تهدید دیگری برای محیط زیست و به ویژه پرندگان است؛ رهاشدگی، انباشت و رسوب پسماندها در دل جنگل‌ها و منابع طبیعی زنگ خطر بزرگی برای زیست پرندگان است.

برداشت‌های غیرمجاز و غیرمنطقی از بستر رودخانه‌های گیلان هم در آن‌سو بر طبل مرگ پرندگان می‌کوبد، تا جایی که در بخش مهم اکوسیستم زیستی استان دیگر جایی برای زندگی پرندگان یافت نمی‌شود.

همه جای گیلان زیستگاه است

«حسین علی‌نژاد» رئیس اداره نظارت بر حیات وحش گیلان در گفتگو با خبرنگار مهر، همه جای استان را زیستگاه پرندگان معرفی می‌کند و می‌گوید: با توجه به زیست‌بوم و شرایط آب و هوایی و خرده سیستم‌های طبیعی موجود در گیلان، تنوع زیستی در این استان را افزایش داده است.

به گفته وی، گیلان پذیرای کوچک‌ترین و بزرگ‌ترین گونه پرندگان است و این استان زیستگاه وسیعی از انواع پرندگان است.

رئیس اداره نظارت بر حیات وحش گیلان از شناسایی ۲۶۳ گونه پرنده در این استان خبر داد و بیان کرد: از ریزپرنده‌ها گرفته تا پرندگان بزرگ و شکاری و… و. در پهنه‌های آبی گیلان حضور دارند.

علی‌نژاد با بیان اینکه تخریب زیستگاه مهم‌ترین تخطی حیات وحش به ویژه پرندگان است، ادامه داد: تخریب و تجاری سازی و بهره برداری از زیستگاه‌های حیات وحش و پرندگان زنگ خطر بزرگ علیه «زیست» به شمار می‌رود.

صدور ۱۵۰۰ پروانه شکار

رئیس اداره نظارت بر حیات وحش گیلان از صدور بیش از ۱۵۰۰ پروانه شکار در این استان خبر داد و بیان کرد: پروانه شکار برای خارج مناطق حفاظت شده و ۴ گانه صادر شده است.

زیستگاه‌های گیلان سالانه میزبان حدود ۲ الی ۳ هزار پرنده مهاجر و بومی بوده که بر اساس آمارها در طول سه سال گذشته این روند با فراز و نشیب‌هایی همراه بوده است.

علی‌نژاد با بیان اینکه گیلان دارای پرنده در حال «انقراض» نیست، گفت: با توجه به تنوع زیستی و شرایط اقلیمی مناسب در گیلان، حال پرندگان در استان خوب است.

با همه این اما و اگرهای زیست محیطی؛ آنچه که واضح و مبرهن است شکار بی‌رویه و خارج از چارچوب پرندگان مهاجر و بومی در گیلان است که مرده و زنده این پرنده‌ها در بازارهای محلی و روز گیلان به راحتی با قیمت بالای ۳۰۰ الی ۴۰۰ هزار تومان داد و ستد می‌شود.

این‌طور که به نظر می‌رسد گستردگی پهنه زیستی گیلان و همچنین فقدان نیروی انسانی در حوزه یگان حفاظت از یک‌سو و اهمیت و ارزش اقتصادی شکار پرندگان از سوی دیگر و همچنین عدم قوانین و مجازات‌های سخت‌گیرانه، سبب شده تا پرندگان مهاجر و بومی در گیلان سرنوشت شوم «شکار» را تجربه کنند یا اینکه با دلهره و اضطراب گیلان‌گردی کنند.