به گزارش خبرنگار مهر، آنچه در ادامه می آید یادداشت دکتر اشرف‌السادات شکرباغانی دانشیار پژوهشکده برنامه‌ریزی درسی و نوآوری‌های آموزشی پژوهشگاه مطالعات آموزش و پرورش در خصوص بهترین شیوه آموزش در دوران کروناست که به صورت اختصاصی در اختیار خبرگزاری مهر قرار گرفته است.
نگرانی از شیوع بیماری کرونا (کووید ۱۹) همچنان در جهان و در کشور ما جدی است در این راستا برنامه‌ریزان آموزشی به فکر اجرای راهکار مناسب برای وضعیت های نامعلوم آموزشی سال تحصیلی جدید ۱۴۰۰-۱۳۹۹ در دوران کرونا و پساکرونا هستند و برای سال تحصیلی جاری آموزش ترکیبی را مناسب‌ترین راهکار آموزشی پیشنهاد می‌کنند.
آموزش ترکیبی «آموزه‌ای از آموزش حضوری و آموزش در فضای مجازی خواهد بود» که در شرایط خاص کرونایی، بسته‌های آموزشی و تلویزیون نیز پای‌کار هستند. با توجه به شرایط متفاوت تعلیم و تربیت سهم هریک از بخش‌ها در این بسته ترکیبی مشخص می‌شود.
به نظر می‌رسد که یادگیری ترکیبی با داشتن مزیت‌های هر دو رویکرد آموزش (سنتی و الکترونیکی) یک رویکرد مؤثر برای افزایش اثربخشی یادگیری، سهولت دسترسی به مواد آموزشی باشد. همچنین به دلیل ارائه فرصت‌های مختلف به‌منظور یادگیری، موجب آن می‌شود که در کنار افزایش جذابیت آموزش، به تفاوت‌های فردی فراگیران نیز به طور مناسبی توجه شود، زیرا همه افراد به یک شیوه یاد نمی‌گیرند و به همین دلیل استفاده از روش‌های مختلف برای آموزش ضروری به نظر می‌رسد.
با توجه به ماهیت آموزش، پویایی آن، نوع محتوا و غیره، معلم می‌تواند دو روش آموزش حضوری (سنتی) و آموزش مجازی (الکترونیکی) را ترکیب کند این روش به معلم کمک می‌کند تا برنامه و قواعد یادگیری را به بهترین نحو برآورده کند. راهکارهای آموزش ترکیبی را می‌توان در فرمت‌های مختلف ارائه داد. هرکدام از این روش‌ها، ارزش منحصربه‌فردی را ارائه می‌دهند.
با توجه به بحران کرونا معلمان اغلب نیازهای آموزشی را نمی‌توانند به طور کامل با رویکرد حضوری و یا یک رویکرد کاملاً آنلاین برطرف کنند. اساساً، برای رسیدن به نتایج موردنیاز، مجبورند بخشی از محتوای درس را با رویکرد حضوری و بخشی دیگر را به‌صورت مجازی ارائه دهند. به این دلیل ترکیبی از هر دو رویکرد، یعنی «آموزش ترکیبی» ضروری است.
برای اجرای آموزش با رویکرد مجازی به پلتفرم مناسب و بومی نیاز است. برای این منظور راه‌اندازی شبکه شاد در سال تحصیلی ۱۳۹۹-۱۳۹۸ تجربه‌ای موفق در بین کشورهای منطقه و امتیاز بزرگی برای آموزش‌وپرورش بود. گرچه موقع استقرار و گسترش شبکه شاد دانش‌آموزان و به‌ویژه معلمان هنگام کار با این شبکه از مشکلات شبکه، قطعی و کندی اینترنت رنج بردند، اما با برطرف‌کردن مشکلات موجود در شاد برای سال تحصیلی پیش‌رو؛ آموزش مجازی از طریق شبکه شاد، استفاده مناسب و مطلوب از ظرفیت شبکه ملی مدارس (رشد) برای آموزش دانش‌آموزان ایران اسلامی تأکید می‌گردد.
رویکرد آموزش ترکیبی مزایای زیادی را نسبت به آموزش سنتی ارائه می‌دهد. برخی از مزایای یادگیری ترکیبی برای دانش‌آموزان عبارت‌اند از:
۱. یادگیرنده محور است و کنترل بیشتری را برای دانش‌آموزان فراهم می‌کند.
۲. علاوه بر انعطاف‌پذیری که برای دانش‌آموزان ایجاد می‌کند، دسترسی به منابع آنلاین را فراهم می‌سازد.
۳. پس ازآنکه کلاس مجازی پایان یافت، دانش‌آموزان می‌توانند بحث‌های موضوعی را (درصورتی‌که صوتی باشند) مجدد گوش دهند یا (درصورتی‌که تصویری باشند) مشاهده کنند.
۴. معلمان می‌توانند با تولید محتوای سرگرم‌کننده و راهکارهای جالب و پرطرف‌دار، تجربه یادگیری بهتری را به وجود آورند که موجب یادگیری بیشتر شود.
۵. با توجه به محتوای درسی و شرایط محیطی موجود در شهرهای مختلف (وضعیت سفید، زرد یا قرمز)، آموزش نمی‌تواند به آموزش حضوری (سنتی) محدود شود؛ بلکه لازم است از طریق پلتفرم آنلاین (سامانه شاد) مسیرهای یادگیری ادامه یابد.
اگر ابعاد، مؤلفه‌ها و شاخص‌های تشکیل‌دهنده یادگیری ترکیبی، به خوبی نیازسنجی، طراحی، اجرا، ارزشیابی و بازخورد بگیرند؛ می‌تواند به عنوان یک رویکرد منطقی و منعطف، بر بهبود عملکرد تحصیلی یادگیرندگان تأثیر فراوان داشته باشد.
به‌منظور اجرای آموزش ترکیبی دست‌اندرکاران آموزش لازم است هرچه سریع‌تر به دنبال راه‌حل‌هایی برای رفع مشکلات زیر باشند:
۱. تدابیری برای مناطقی که تحت پوشش آنتن مخابرات نیستند، اندیشیده شود.
۲. در راستای ارتقای توانمندی‌های معلمان، آموزش معلمان جهت آموزش الکترونیک و مجازی، ارائه امکانات از قبیل محتوا، نرم‌افزار و سخت‌افزار بیاندیشند.
۳. برنامه خاصی برای تدریس در پایه اول ابتدایی در نظر بگیرند.
۴. دستورالعمل مناسب برای آموزش‌های خاص مدارس کودکان استثنایی (کودکان با معلولیت‌های جسمانی متفاوت)، در نظر بگیرند.
۵. راهکاری برای آموزش در مدارس کپری، کانتینری و.. که در مناطق صعب‌العبور قرار دارند؛ اندیشیده شود.
۶. برای آموزش در مدارس عشایری، فرایند آموزشی مناسب در نظر گرفته شود.
۷. مسئولان سامانه شاد بر رفع مشکلات شبکه شاد متمرکز شوند و سال تحصیلی جدید در شرایطی آغاز شود که ایرادهای سامانه شاد برطرف شده باشد.
در این شرایط نمی‌توان محتوای هیچ‌یک از کتاب‌های درسی را به طور کامل حضوری یا غیرحضوری معرفی کرد. بلکه بخشی از کتاب‌ها حضوری و بخش دیگر غیرحضوری خواهند بود.
نظر شما