چالش‌های معیشتی بازنشستگان تامین اجتماعی در ۱۴۰۰

خبرگزاری مهر؛ گروه جامعه: روزهای بودجه‌ای کشور از راه رسید و دغدغه‌های بازنشستگان تأمین اجتماعی دوباره خودنمایی کرد، زیرا وقتی صحبت از مشکلات معیشتی بازنشستگان می‌شود، این موضوع مطرح است که کشور با تنگناهای بودجه‌ای مواجه است و باید مدارا کرد. این در حالی است که بازنشستگان تأمین اجتماعی بر این باورند که اگر دولت، بدهی‌های خودش به سازمان تأمین اجتماعی را به موقع پرداخت می‌کرد، حالا بازنشستگان تأمین اجتماعی دغدغه روزهای بودجه‌ای نداشتند و می‌توانستند توقع کنند که افزایش مستمری آنها نیز مطابق با تورم و مشکلات اقتصادی صورت بگیرد.

متأسفانه انباشت بدهی‌های دولت به سازمان تأمین اجتماعی و رشد نرخ تورم و مشکلات اقتصادی، دست به دست هم داده تا بازنشستگان تأمین اجتماعی، در حسرت یک مستمری معقول باشند.

همسان سازی حقوق بازنشستگان تحت پوشش این سازمان با وجود اینکه بعد از سال‌ها انتظار اقدام مثبتی بود اما افزایش ناچیز به مبلغ مستمری آنها نتوانست مشکلات معیشتی بازنشستگان را کاهش دهد بر همین اساس انتظار داشتند در بودجه سال آینده دولت اعتبار خوبی را برای همسان سازی و رفع مشکلاتشان اختصاص دهد.

علی اصغر بیات در گفتگو با خبرنگار مهر در مورد بودجه ۱۴۰۰ کشور افزود: بازنشستگان و مستمری بگیران تأمین اجتماعی به عنوان بزرگترین جمعیت بازنشستگی کشور به نحو بسیار معناداری متأثر از اسناد و قوانین کلان و بالادستی هستند. بنابراین باید در فرآیندهای مختلف تدوین و تصویب بودجه‌های پیشنهادی و نحوه تأمین و هزینه اعتبارات مرتبط مورد توجه باشند.

وی به مشکلات متعددی که بازنشستگان بویژه در حوزه معیشت با آن دست به گریبان هستند اشاره کرد و افزود: این قشر از جامعه بیشترین آسیب را از افزایش چندین باره تورم و هزینه‌های ضروری و اولیه زندگی متحمل می‌شوند، اگر در بودجه سال آینده فکری برای کاهش و کنترل سر منشأ این مشکلات نشود، سال سخت و طاقت فرسایی را پیش رو خواهیم داشت.

رئیس کانون عالی بازنشستگان سازمان تأمین اجتماعی با تاکید بر اینکه متأسفانه بیش از ۶۰ درصد بازنشستگان و مستمری بگیران این سازمان حداقل حقوق را دریافت می‌کنند گفت: بازنشستگان مستحق وضعیت دشوار کنونی نیستند. ما انتظار داریم مسئولان نگاه عمیق‌تر و منطقی‌تری را منطبق با واقعیات موجود در تصمیم گیری ها داشته باشند. در بودجه ۱۴۰۰ نرخ تورم ۲۲ درصد پیش بینی شده که به فرض درست بودن آن، از آنجایی که تا به امروز هم رشد مستمری‌ها متناسب با نرخ تورم و هزینه‌های سرسام آور زندگی نبوده، بنابراین مثل همیشه بیشترین فشار و سختی متوجه بازنشستگان و مستمری بگیران خواهد بود.‌ در بودجه ۱۴۰۰ نرخ تورم ۲۲ درصد پیش بینی شده که به فرض درست بودن آن، از آنجایی که تا به امروز هم رشد مستمری‌ها متناسب با نرخ تورم و هزینه‌های سرسام آور زندگی نبوده، بنابراین مثل همیشه بیشترین فشار و سختی متوجه بازنشستگان و مستمری بگیران خواهد بود

نگرانی از عدم شفافیت بودجه ۱۴۰۰ در حوزه تأمین اجتماعی

به گفته وی، در روزهای اخیر به طور کلی ایرادات مختلفی از سوی نمایندگان مجلس به کلیات بودجه ۱۴۰۰ وارد شده است که تورم زایی، کسری بودجه، وابستگی به فروش نفت و … از جمله آنهاست و به نظر می‌رسد مورد تأیید قاطبه نمایندگان نباشد. این سبک از بودجه نویسی قطعاً و فی نفسه در آینده مشکلات را تشدید خواهد کرد. اما نکته قابل توجه رویکرد کلیات بودجه ۱۴۰۰ در حوزه تأمین اجتماعی است که ابهامات و عدم شفافیت موجود، نگرانی‌های ما را بیشتر کرده است.

بیات ادامه داد: علیرغم اینکه زحمات بسیار زیادی برای تحقق موضوع متناسب سازی حقوق بازنشستگان در سال ۹۹ کشیده شد، اما کلی گویی و عدم تصریح در بودجه متناسب سازی بیشتر به چشم می‌آید. طبق پیش بینی کارشناسان فقط اعتباری که برای متناسب سازی حقوق مستمری بگیران تأمین اجتماعی برای سال ۱۴۰۰ مورد نیاز خواهد بود، عددی بالغ بر ۷۰ هزار میلیارد تومان است این در حالی است که در بند (و) تبصره ۲ لایحه بودجه ۱۴۰۰ مجموعاً ۹۰ هزار میلیارد تومان برای تحقق چند موضوع از جمله متناسب‌سازی حقوق مستمری‌بگیران صندوق‌های بازنشستگی، پرداخت بخشی از بدهی دولت به سازمان تأمین اجتماعی، تأمین بخشی از پاداش پایان خدمت کارکنان دستگاه‌های اجرایی، رتبه‌بندی معلمان، تأمین بخشی از مطالبات ایثارگران و بیمه‌های تکمیلی، تأمین پاداش پایان خدمت و ذخیره مرخصی شهدا و ایثارگران بازنشسته مشمول حالت اشتغال، در نظر گرفته شده است که این ابهامات و درهم ریختگی، دست متولیان را برای اجرای ناقص، بهانه تراشی و حتی عدم اجرای مطالبات ما فراهم می‌کند. این ادبیات مبهم نه تنها کمکی به رفع مشکلات نخواهد کرد بلکه نارضایتی‌ها را نیز افزایش خواهد داد. ما بارها این موضوع را گوشزد کرده‌ایم.

تأمین اجتماعی در انتهای صف پرداخت بدهی دولت

رئیس کانون عالی کارگران بازنشسته و مستمری بگیر تأمین اجتماعی تاکید کرد: در زمینه پرداخت بدهی دولت به سازمان تأمین اجتماعی نیز دلگرمی خاصی مشاهده نمی‌شود و در واقع در انتهای صف پرداخت بدهی دولت به طلبکاران قرار داریم. آن هم با عددی بسیار کمتر از کل بدهی‌ها. سازمان تأمین اجتماعی بزرگترین طلبکار دولت است و وصول عادلانه و واقعی این طلب‌ها آن‌هم بر اساس ارزش روز از نان شب هم برای این سازمان و جمعیت بازنشستگان مهم‌تر است.

وی با اشاره به اینکه ما انتظار داشتیم حداقل بخش قابل قبول و منطقی از پرداخت بدهی ۳۵۰۰ میلیارد تومانی دولت به سازمان تأمین اجتماعی در بودجه ۱۴۰۰ دیده شود تا سازمان بتواند تعهدات خود را در قبال بازنشستگان و مستمری بگیران به خوبی انجام دهد گفت: با این روند امید به بهبود شرایط کم رنگ خواهد شد.

بیات خاطر نشان کرد: این موارد تنها بخشی از دغدغه‌ها و نگرانی‌هایی است که داریم و درصدد هستیم با رایزنی‌ها و انجام مذاکرات با نمایندگان مجلس شورای اسلامی نگذاریم حق بازنشستگان و مستمری بگیران در یکی از مهمترین اسناد و قوانین کشور تضییع شود. ما به دقت هر گونه تحولات و اموری که مربوط به جامعه بزرگ بازنشستگان و مستمری بگیران است رصد و پیگیری می‌کنیم و در خصوص کلیات بودجه ۱۴۰۰ کشور هم اقدامات لازم را هم به لحاظ انعکاس دیدگاه‌ها و نظرات خود به نمایندگان مجلس و کمیسیون‌های مربوط و هم اطلاع رسانی و ایجاد حساسیت‌های لازم انجام خواهیم داد. از همه ظرفیت‌های در اختیار استفاده خواهیم کرد تا نمایندگان مجلس شورای اسلامی با دقت نظر کافی به این ابهامات و کاستی‌ها ورود کنند و اصلاحات لازم را انجام دهند. این انتظار به حق و اولیه ای است که بازنشستگان و مستمری بگیران تأمین اجتماعی از مجلس و دولت دارند.

تکلیف پرداخت بدهی‌ها در بودجه سال آینده مشخص نیست

علی دهقان‌کیا رئیس کانون بازنشستگان تأمین اجتماعی شهر تهران نیز در خصوص اعتباراتی که برای همسان‌سازی حقوق بازنشستگان در بودجه ۱۴۰۰ دیده شده است، به خبرنگار مهر گفت: در بودجه سال آینده دولت ۹۰ هزار میلیارد تومان برای پرداخت بدهی و همسان سازی حقوق در صندوق‌های بازنشستگی کشوری، لشگری و سایر صندوق‌ها در نظر گرفته است که مشخص نیست سهم بازنشستگان سازمان تأمین اجتماعی چقدر است.‌ در بودجه سال آینده دولت ۹۰ هزار میلیارد تومان برای پرداخت بدهی و همسان سازی حقوق در صندوق‌های بازنشستگی کشوری، لشگری و سایر صندوق‌ها در نظر گرفته است که مشخص نیست سهم بازنشستگان سازمان تأمین اجتماعی چقدر است

وی افزود: طبیعی است که با توجه به همسان‌سازی که امسال برای بازنشستگان لشگری و کشوری انجام شد، ۵۰ هزار میلیارد تومان این بودجه در سال آینده برای این صندوق‌ها تخصیص پیدا می‌کند و مابقی به صندوق تأمین اجتماعی می‌رسد.

رئیس کانون بازنشستگان تأمین اجتماعی تهران با اشاره به اینکه تکلیف پرداخت بدهی‌ها در بودجه ۱۴۰۰ مشخص نیست، ادامه داد: علاوه بر همسان‌سازی در این بند از قانون آمده که ۹۰ هزار میلیارد تومان برای پرداخت بدهی تأمین اجتماعی در نظر گرفته شده که در این شرایط نسبت به این بند قانون به شدت معترض هستیم و دولت باید بدهی خود را به سازمان تأمین اجتماعی تسویه کند اما با مواردی که در بودجه ۱۴۰۰ دیده شده، به هیچ وجه دولت نمی‌تواند حتی بخشی از بدهی خود را تسویه کند. همچنین یکی دیگر از مواردی که در بند ۹ تبصره ۵ لایحه ۱۴۰۰ آمده در خصوص سود بدهی تأمین اجتماعی است که عنوان شده با سود ساده این بدهی پرداخت می‌شود درحالی‌که پیش از این در سه قانون عنوان شده بود که سود بدهی دولت به تأمین اجتماعی باید بر اساس به‌روزرسانی و با نرخ اوراق مشارکت محاسبه شود.

دولت اصرار به قانون گریزی دارد

دهقان‌کیا بیان کرد: در سال ۹۷ دولت مصوبه‌ای داشت که در آن، بدهی تأمین اجتماعی را با سود ساده محاسبه می‌کرد اما دیوان عدالت اداری این مصوبه را باطل کرد و نظر دیوان این بود که باید بدهی‌سازمان به‌روزرسانی شود. همچنین در بودجه سال ۹۹ در تبصره ۵ مجلس همین تأکید را داشت که پرداخت بدهی‌ها، به‌روزرسانی و با نرخ اوراق مشارکت حساب شود همچنین در قانون اصلاح ساختار رفاه و تأمین اجتماعی نیز به به‌روزرسانی تأکید شده است.

وی با اشاره به اینکه بیش از ۴۳ میلیون نفر از جمعیت کشور تحت پوشش تأمین اجتماعی هستند، گفت: بر اساس سه قانونی که عنوان شد، باید بدهی تأمین اجتماعی براساس نرخ روز محاسبه شود و ما نمی‌دانیم که چرا دولت اصرار به قانون‌گریزی دارد و می‌خواهد بدهی‌ها را با سود ساده محاسبه کند.

به گفته رئیس کانون بازنشستگان تأمین اجتماعی تهران، بیمه‌شدگان تحت پوشش سازمان سال‌های سال حق بیمه پرداخت کرده‌اند و انتظار دارند پس از بازنشستگی، زندگی خوبی داشته و از حداقل‌ها برخوردار شوند این در حالی است که اگر دولت بدهی خود را پرداخت نکند یا آن را با سود ساده بدهد، این افراد با مشکلات زیادی مواجه خواهند شد و گرفتاری‌های آنها در سال آینده بیش از امسال خواهد بود.

به نظر می‌رسد در شرایطی که همگان از شفافیت لایحه بودجه ۱۴۰۰ صحبت می‌کنند، می‌بایست نیم نگاهی نیز به وضعیت بازنشستگان تأمین اجتماعی داشت که همواره برای داشتن یک زندگی حداقلی چشم انتظار عنایت دولت و توجه مجلس شورای اسلامی هستند تا شاید دغدغه کمتری برای سال آینده داشته باشند. دشواری‌ها و مشکلات اقتصادی برای تأمین هزینه‌های زندگی از یک طرف و عدم افزایش مستمری متناسب با تورم و…، بازنشستگان را دچار مشکل ساخته است.