نگاهی به بخش دیجیتال سی و پنجمین نمایشگاه کتاب تهران

خبرگزاری مهر؛ گروه فرهنگ و ادب _ زینب رازدشت: بخش دیجیتال یکی از بخش‌های مختلف سی و پنجمین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران به شمار می‌رود و در رواق شرقی مصلی امام خمینی (ره) قرار دارد. زمانی که وارد مصلی امام خمینی (ره) می‌شویم، خبری از تابلوهای راهنمای بخش دیجیتال نیست. قدری جلوتر می‌روم تا شاید نگهبان‌های شبستان مطلع باشند. جویا می‌شوم و آنها هم چندان اطلاعی از این بخش ندارند. درنهایت از دست اندرکاران بخش دیجیتال کمک می‌گیرم و با راهنمایی دقیق آنها از بخش دیجیتال سر در می‌آورم.

بخش دیجیتال در فضای یک هزار و دویست متر در رواق شرقی مصلی امام خمینی (ره) قرار دارد. در نگاه کلی به این بخش متوجه می‌شوم با گذشت دو روز از نمایشگاه هنوز کتیبه‌ها سر در غرفه‌ها نصب نشده است. در گفتگو با تعدادی از ناشران دیجیتال متوجه شدم که حتی دستگاه «کارت‌خوان» هم به غرفه‌ها دیر رسیده است.

ناشران دیجیتال از عدم اطلاع‌رسانی گلایه‌مند هستند

احسان مولایی دبیر بخش دیجیتال سی و پنجمین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران گفت: در بخش دیجیتال نمایشگاه کتاب بیش از یک هزار محصول عرضه می‌شود که از این تعداد تقریباً یک سوم آن یعنی نزدیک به ۲۰۰ تا ۳۰۰ محصول جدید است.

وی افزود: جانمایی بخش دیجیتال نمایشگاه کتاب خوب است اما به دلیل آنکه مسؤولان نمایشگاه تبلیغات محیطی مناسبی نکرده‌اند، قدری ناشران دیجیتال از این وضعیت گلایه مند هستند. به نظر می‌رسد باید برای این بخش اطلاع رسانی مناسبی صورت بگیرد و این یک ضعف برای نمایشگاه کتاب تهران به شمار می‌رود.

دبیر بخش دیجیتال سی و پنجمین نمایشگاه کتاب تهران گفت: بخش ناشران دیجیتال متشکل از ناشران بزرگ این حوزه است. برنامه‌های مختلفی را در این بخش شاهد هستیم. غرفه «تارنا»؛ اولین خبرگزاری شعر و ادب در ایام نمایشگاه محافل ادبی مختلفی را برگزار می‌کند و گاهی شعرا دور هم جمع می‌شوند و به شعرخوانی می‌پردازند.

وی ادامه داد: به دلیل همزمانی ایام نمایشگاه با روز پاسداشت زبان فارسی و فردوسی، پویش نقالی شاهنامه را برگزار می‌کنیم. پس از ثبت نام آثار را جذب و مورد داوری قرار می‌دهیم. داوری‌ها در ایام نمایشگاه انجام می‌شود و در روز اختتامیه نمایشگاه نفرات برتر را انتخاب می‌کنیم. اگر فرصتی در روز اختتامیه باشد، نفر برتر می‌تواند اجرا داشته باشد.

مولایی گفت: نشست‌های تخصصی با حضور فعالان حوزه حداقل در ایام نمایشگاه برگزار خواهیم کرد و حداقل دو نشست را خواهیم داشت. متأسفانه امسال حوزه فضای مجازی مورد بی مهری پلتفرم‌های حوزه کتاب دیجیتال قرار گرفت و آنها تمایل به حضور نداشتند. هرچند از آنها دعوت کردیم اما خواسته شأن حضور در شبستان اصلی بود که این امکان برای مان وجود نداشت.

وی با اشاره به وضعیت ناشران دیجیتال گفت: ناشران دیجیتال به لحاظ اقتصادی در مضیقه هستند و نیاز به حمایت دارند. البته مرکز توسعه و فرهنگ و هنر وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در سیاست گذاری جدید برای امسال تمهیداتی اندیشیده است تا از ناشران در چارچوب‌های تعیین شده و در قالب تسهیلات کم بهره حمایت ویژه‌ای داشته باشد. ناشران دیجیتال می‌توانند با دریافت این تسهیلات از مزیت‌های ویژه مرکز بهره‌مند شوند. البته ارائه این تسهیلات با همکاری صندوق توسعه فرهنگ و هنر از ماه آینده محقق و پرداختی‌ها انجام می‌شود.

دبیر بخش دیجیتال سی و پنجمین نمایشگاه کتاب تهران گفت: تولیدات دیجیتال به سمت تولیدات آموزشی سوق یافته است. البته یکی از مأموریت‌های محوری ما حمایت از حوزه کودک و نوجوان است و ما از تولیدات این حوزه حمایت‌های ویژه ای می‌کنیم و به مرور تولیدات به این سمت سوق یافته است.

وی افزود: در این دوره از نمایشگاه بخش دیجیتال از بخش کودک و نوجوان جدا شده است درحالی که ناشران این دو بخش می‌توانند در کنار هم اتفاقات مثبتی را رقم بزنند. متأسفانه این امتیاز از هر دو بخش سلب شده است.

مولایی گفت: به دلیل جدا افتادن بخش ناشران دیجیتال از ناشران عمومی و عدم تبلیغات محیطی، شاهد حضور مهمان خاصی در این بخش نیستیم و عموماً مسوولانی که وارد نمایشگاه می‌شوند، به بخش دیجیتال نمی‌آیند. درحالی که اغلب مسؤولان بر ظرفیت بخش دیجیتال باور دارند و معتقدند که باید حمایت ویژه‌ای از ناشران این بخش انجام شوند.

وی با اشاره به تأثیر برگزاری نمایشگاه کتاب در رونق کار ناشران دیجیتال گفت: قطعاً نمایشگاه کتاب می‌تواند در رونق کار ناشران دیجیتال تأثیر داشته باشد. زیرا کتاب‌های کاغذی حذف شده و آموزش به سمت فضای مجازی رفته است و حتی در برخی از مدارس در بستر فضای مجازی دروس تدریس می‌شود.

نقطه مطلوب یعنی میان ناشران چاپی و دیجیتال اعتماد ایجاد شود

در ادامه مهرناز خراسانچی مدیرعامل شرکت پارس آذرخش گفت: نزدیک به ۳۶ سال از فعالیت‌مان در بخش نشر دیجیتال می‌گذرد. از آن زمانی که محصولات براساس «داس» بود، ما در حوزه کتابخانه و آرشیو فعالیت می‌کردیم و همچنان در این حوزه فعال هستیم و اقدامات‌مان را روزآمد می‌کنیم. هم‌اکنون نرم افزار «آذرسا» را به نمایشگاه آورده‌ایم.نزدیک به ۷۰ درصد از کتابخانه‌های دانشگاهی وزارت علوم، تحقیقات و فنآوری، وزارت بهداشت، وزارت نیرو، جهاد دانشگاهی، آستان قدس رضوی، دانشگاه تهران، دانشگاه علوم پزشکی تهران، دانشگاه شهید بهشتی و بسیاری از نهادها و مراکز از نرم افزار ما استفاده می‌کنند.

وی افزود: ما از سال ۱۴۰۱ تغییری در ترکیب هیأت مدیره داشتیم و همزمان با این تغییر شاهد رویکرد جدیدی در شرکت بودیم یعنی ما از نگاه سنتی به سمت استفاده از ابزارهای جدید هوش مصنوعی رفتیم. همچنین هم اکنون در حال تولید یک سوپر اپلیکیشن هستیم که کاملاً مخاطب محور است و امیدوارم این تولید جدیدمان بتواند کمک بزرگی به جامعه مخاطب مان و کتابخانه های کشور داشته باشد.

یک ناشر دیجیتال گفت: ما هم اکنون در حال تبدیل به سمت فناور شدن هستیم و این امر به دلیل فعالیت‌های مان در حوزه آرشیوی و کتابخانه ها در بستر فضای مجازی است.

وی با اشاره به وضعیت ناشران دیجیتال گفت: ما با نقطه مطلوب بسیار فاصله داریم. نقطه مطلوب زمانی است که میان ناشران چاپی و دیجیتال اعتماد صورت بگیرد. زمانی که به مراکز مراجعه می‌کنیم، به دلیل اینکه ناشران نمی‌خواهند بازار نشر را از دست بدهند، وارد قرارداد با ما نمی‌شوند و یا اجازه استفاده از منابع را در فضای مجازی نمی‌دهند.این امر یک چالش بزرگ برای ما به شمار می‌رود.

خراسانچی گفت: در شرکت دیگری اپلیکیشن دیگری به نام «بوم» طراحی کرده ام. این محصول ویژه کودکان و نوجوانان است و شعارم این بود که کتاب دیجیتال به دست مناطق محروم برسانم. در بسیاری از روستاها شاهد اینترنت هستیم درحالی که هنوز کتاب به برخی از مدارس این روستاها نمی‌رسد. به همین دلیل این محصول را تولید کرده ام اما متأسفانه ناشران دیجیتال با ما همکاری نمی‌کنند و به ما ناشران دیجیتال اعتماد ندارند و منابع شان را در اختیارمان نمی‌گذارند. ما باید به سمت فضای دیجیتال و تحولات این حوزه برویم.

وی ادامه داد: وقتی صحبت از تحول دیجیتال می‌کنیم، همه ذهن‌ها فناورزده است و بر این تصور هستند که مباحث هوشمند یا مباحث دیجیتال فقط باید در فضای مجازی باشد، درحالی که اینطوری نیست بلکه اینها باید ابزاری برای ما باشند که حال خوب برای ادم ها ایجاد کنیم. این حال خوب با دسترسی به اطلاعات محقق می‌شود. اگر فرصت را از دست بدهیم با توجه به سرعت فضای مجازی، غائله را باختیم.

کاهش سرعت اینترنت بزرگترین مشکل ناشران دیجیتال آموزشی است

در ادامه علی مظاهری مدیر گروه آموزشی رهاورد(PRSschool) گفت: تقریباً پنج سالی می‌شود در حوزه دیجیتال فعال هستیم. ما ضرورت را احساس کردیم تا کتاب‌ها را در قالب لوح فشرده و به صورت دیجیتال برای دانش آموزان تهیه کنیم. به مرور کتاب‌ها در حال جمع شدن هستند و فعالیت در این حوزه به شدت احساس می‌شود. محصولات‌مان از پایه ابتدایی تا کنکور است. همچنین بخش دیگری از محصولات مان به تیزهوشان و در قالب دوره‌های هوش و استعدادیابی و به صورت تخصصی است.

وی با اشاره به وضعیت نشر دیجیتال گفت: بیشترین مشکلی که در حوزه نشر دیجیتال داریم، سرعت اینترنت است. ما بالاترین سرعت اینترنت کشور به نام فیبر نوری را داریم اما باز هم در سرعت مشکل داریم. ناشرانی که در حوزه آموزش تولیدات محتوایی قوی دارند اما به دلیل سرعت پایین اینترنت دچار مشکلات عظیمی هستند.

جانمایی بخش دیجیتال نمایشگاه کتاب خوب است اما به دلیل آنکه مسوولان نمایشگاه تبلیغات محیطی مناسبی نکرده‌اند، قدری ناشران دیجیتال از این وضعیت گلایه مند هستند. به نظر می‌رسد باید برای این بخش اطلاع رسانی مناسبی صورت بگیرد و این یک ضعف برای نمایشگاه کتاب تهران به شمار می‌رود این ناشر دیجیتال گفت: متأسفانه هیچ تبلیغات محیطی برای بخش دیجیتال را در سطح نمایشگاه کتاب تهران مشاهده نمی‌کنیم درحالی که در این بخش ناشران بزرگی در حوزه دیجیتال حضور دارند که مورد بی مهری قرار گرفته اند. امیدواریم هرچه سریع‌تر این مشکل حل شود.

نهادهای دولتی به جوانان اعتماد نمی‌کنند

از جلوی غرفه‌ها رد می‌شوم که چشمم به این متن می‌خورد؛ سه سال تمام ساختار فرهنگی کشور متوجه ما شد اما هیچکس کمک‌مان نکرد؛ وارد غرفه می‌شوم تا در جریان جزییات امر قرار بگیرم. مهدی خلیلی مدیرعامل موسسه جنگ نرم شباب گفت: ۱۰ جوان ایرانی در تخصص‌های مختلف دور هم جمع شدند و سال ۹۶ این مؤسسه را افتتاح کردند. از سال ۹۹ مجوز ثبت را دریافت کردیم و در حوزه‌های مختلف همچون خبر، پژوهش، فرهنگ، هنر، تولید فیلم سینمایی، مستند، فیلم کوتاه، تیزر، بروشور فعالیت می‌کنیم.

وی افزود: یکی از مشکلاتی که در کشور وجود دارد، عدم اعتماد به جوانان ایرانی است. برای مثال بارها با نهادها و مراکز مختلف جلسات داشتیم و پیشنهاد همکاری دادیم، اما متأسفانه هیچیک از آنها قبول نمی‌کنند و حاضر هستند با پیمانکاران دیگر کار کنند تا اینکه با ما گروه جوان ایرانی همکاری کنند.

این ناشر دیجیتال گفت: امسال برای نخستین دوره در نمایشگاه کتاب حضور داریم و امیدواریم بتوانیم صدای‌مان را به گوش مدیران و مسوولان برسانیم. البته مردم از غرفه ما استقبال کردند و از نزدیک در جریان فعالیت‌های مان قرار می‌گیرند. امیدواریم در این نمایشگاه کتاب صدای‌مان را به گوش متولیان امر برسانیم.