به گزارش خبرنگار مهر، شانزدهمین نشست تخصصی تبیین سیاست‌های کلی برنامه هفتم با محوریت روزآمد و ارتقا نظام آموزشی و پژوهشی کشور برگزار شد.
در این نشست حسن ملکی، عضو هیئت علمی دانشگاه علامه طباطبایی به علل عدم تحقق سند تحول آموزش و پرورش در سال‌های گذشته پرداخت و اظهار داشت: عدم اجرای سند تحول بنیادین آموزش و پرورش آنقدر تکرار شده است، بازگویی آن احساس خوبی به آدم دست نمی‌دهد. که می‌طلبد به‌طور جدی به علل عدم تحقق آن به‌طور جدی پرداخت و این مهم در اولویت مسئولان آموزش و پرورش قرار بگیرد.
وی با تاکید بر پذیرش معلم بر اساس شایستگی‌های نظام آموزش و پرورش گفت: در حال حاضر دانشگاه فرهنگیان اقدامات خوبی را در این حوزه در دستور کار قرار داده است اما باید این موضوع در برنامه هفتم توسعه جز اولویت‌های اصلی قرار بگیرد. بعد از گذشت ۴۳ سال از انقلاب معلمان در تراز انقلاب اسلامی باید تربیت و به بدنه آموزش و پرورش تزریق شوند.
ملکی با تشریح علل این مهم، راهکارهای پیشنهادی تربیت معلمان در تراز انقلاب را ارائه داد و گفت: دانشگاه فرهنگیان مأموریت تربیت معلم را دارد و هر چه زمان می‌گذرد، احساس می‌شود تربیت معلم در بعد کمی و کیفی برای کارآمد کردن نظام آموزش و پرورش ملموس‌تر می‌شود و باید برای حل این مهم باید اندیشید که باید ظرفیت دانشگاه را بالا برد یا ظرفیت مدیریت را ارتقا داد. همه می‌دانیم اگر معلم کارآمد نباشد، کتاب درسی هرچقدر ارتقا پیدا کند، معلم است که آن را ارتقا می‌دهد و باید دقت نظر بیشتری شود و فاصله با شرایط مطلوب را کاهش دهیم و راهکارهای لازم برای حل این معضل را در برنامه هفتم مورد توجه قرار دهیم.
عضو هیئت علمی دانشگاه علامه طباطبایی با بیان این‌که کسی بر توجه دولت سیزدهم به رفع این نقیصه تردید ندارد، خاطرنشان کرد: ممکن است توجه به تربیت معلم در میان مشغله‌های دولت مورد کم‌توجهی قرار بگیرد.
وی در بخش دیگری از سخنان خود بر قابل انعطاف بودن نظام برنامه‌ریزی درسی برابر سند تحول بنیادین آموزش و پرورش تاکید کرد و گفت: علم نافع در نظام تربیتی و محتوای کتاب‌های درسی از دیگر مطالبات رهبر معظم انقلاب که امید است توجه جدی به این عرصه صورت پذیرد. نظام تربیتی از جمله موضوعات مغفول مانده است و لازم است معلمانی با مبانی اسلامی اسلامی تربیت شوند و این خلأ را به شایستگی پر کنند.
ملکی با اشاره به وضعیت پیشبرد سند تحول بنیادین آموزش و پرورش بیان داشت: تحقق این سند تاکنون در حد انتظار نبوده است و با بررسی علل اجرایی نشدن آن طی سالیان گذشته، راهکارهای عملیاتی تحقق آن باید در دستور کار قرار بگیرد. وضع خوبی ندارد و مه مسئولان آموزش و پرورش مسئول هستند، اما برخی کار کردند و نتوانستند و برخی را نگذاشتن کار کنند که باید مورد بررسی قرار گیرد. فقط عزم دولت برای اجرای سند تحول بنیادین آموزش و پرورش کافی نیست و باید بدنه اجرایی ضمن اعتقاد و باور عمیق داشتن به این سند در این مسیر مجدانه گام بردارند.
عضو هیئت علمی دانشگاه علامه طباطبایی با انتقاد از خلاء سند تحول بنیادین دانشگاه‌ها و مراکز علمی تصریح کرد: سند گریزی و بی‌اعتنایی به سند در ادوار گذشته مشهود است و این موضوع دلایل متعددی دارد که تغییر نگرش در مورد این سند از مهمترین مولفه‌ها در راستای تحقق این مهم است.
وی تنوع مدارس کشور را یکی دیگر از آسیب‌های سر راه نظام آموزش و پرورش برشمرد و خاطرنشان کرد: تنوع مدارس از سویی یک فرصت و از جهتی دیگر یک تهدید است چراکه شاهد سلیقه‌های متعدد در اداره مدارس هستیم و بعضاً حتی شاهد این هستیم در برخی مدارس کتاب‌های درسی را کنار گذاشتند که این آسیب است.
ملکی عدم همگرایی در نظام آموزش و پرورش را یکی دیگر از چالش‌ها خواند و گفت: بعضاً نسبت به برخی موضوعات در بدنه خود آموزش و پرورش شاهد عدم همگرایی هستیم که این موضوع مانع پیشرفت و اجرای دقیق سند تحول بنیادین آموزش و پرورش می‌شود.
وی با تاکید بر این‌که سند تحول بنیادین آموزش و پرورش از لحاظ مفاد و مفاهیم نیز نتوانسته با مخاطبان موانست برقرار کند، بیان داشت: برخی نکات موجود در سند آن را قدری غیرقابل دسترس، آرمانی و بی‌توجه با واقعیت‌های آموزشی در ذهن متواتر می‌کند که با بازنگری در تحلیل مفهومی و محتوایی سند و گفتمان‌سازی و ایجاد انگیزه و خلق اراده جدی می‌توان این معضل را برطرف کرد.
ضرورت بومی‌سازی سند بنیادین برای مربیان
در ادامه عبدالامیر گلیک، محقق حوزه تعلیم و تربیت با بیان این‌که سند تحول بنیادین آموزش و پرورش ماحصل یک دهه تلاش ۶۰۰ اندیشمند است، گفت: سند با افتخار تحول بنیادین قله‌ای را مطرح کرده اما راه رسیدن به قله مطرح نشده است. در این سند مبانی نظری تدوین شده و باید افرادی در ضمیمه این سند راه‌های رسیدن به قله و به‌طور مثال مسیر رسیدن آب زلالی که در قله قرار دارد به منازل مردم را ترسیم کنند. سند تحول بنیادین در عین حجیم و فلسفی بودن، سندی برجسته است که چالش‌ها و چرخش‌های نظام را تحقیق و تحلیل و در قالب ۱۰ گانه مطرح و کل معضلات را قابل مشاهده کرده است. و زیرنظام‌های شش‌گانه حرکت از وضعیت موجود به وضعیت مطلوب را بیان کرده است.
محقق حوزه تعلیم و تربیت با تشریح ویژگی‌های هفت‌گانه مدرسه سالم بیان داشت: سند تحول بنیادین ساحت‌های شش‌گانه تربیتی را بیان و تحلیل و ۱۳۱ راهکار تحقق آن را مطرح می‌کند.
گلیک ادامه داد: یکی از آسیب‌های موجود این است که خود سند تحول بنیادین را بدون بومی‌سازی ویژه مربیان در اختیار آنان قرار دادیم در حالی که این سند باید با ادبیات روان و قابل فهم‌تر باید در اختیار مربیان قرار می‌گرفت. همچنین در این سند توجهی به محبت، قلب، انگیزه، خانواده، خروجی نظام تربیتی و … توجهی نشده است. فراتر از این‌که فکر نظام آموزشی باشیم، باید به این بیندیشیم که چگونه در فرهنگ و جامعه اجتماعی، ارزش فکر کردن و خردورزی را به مردم منتقل کنیم و درجه خردورزی آن‌ها را بالا بیاوریم.
وی با تاکید بر نیازمندی به یک نظام استعدادیابی گفت: باید دریابیم که فرزندان چه استعدادی دارند و مسیر رشد خودشان را به‌درستی پیدا کنند و ارزش پژوهش را در جامعه هدفمند کنیم. در حال حاضر سیستم مبتنی بر حل مسئله نیست و هنوز حجم انباشت دانش و دانش‌اندوزی زیاد است، اما خلاقیت نیست و باید به کشف خلاقیت توجه بیشتری شود. به ایده توجه کنیم و گوش شنوا باشیم، اگر کسی ایده دارد، جایی باشد که حرف زده بشود و سیستم بشود، میل به دانستن و … ایجاد شود.
وی با بیان این‌که بچه‌ها قبل پیش دبستانی سوالات زیادی دارند، اما در مدرسه سوالات خود را مطرح نمی‌کنند، گفت: باید به چرایی شادی بچه‌ها از تعطیل مدارس فکر کنیم، مدارس ما شادی و میل به دانستن ندارد. نیاز است تفکر جدی در ارتباط با نظام تعاملی آموزش داشته باشیم.
عزم جدی در حوزه کیفیت و عدالت آموزشی
دکتر سیدجلال موسوی، کارشناس حوزه تعلیم و تربیت دو مؤلفه اصلی کیفیت و عدالت در نظام آموزشی را مورد اشاره قرار داد و گفت: در حال حاضر وضعیت کیفیت و عدالت آموزشی مطلوب در حد انتظار انقلاب اسلامی نیست.
کارشناس حوزه تعلیم و تربیت با بیان این‌که رهبر معظم انقلاب چندین سال است که راهکار برون از وضعیت کنونی را استفاده از حلقه‌های میانی آموزش و پرورش دانستند، خاطرنشان کرد: سند تحول بنیادین آموزش و پرورش ارزشمند است اما متأسفانه اهتمام ویژه‌ای برای تحقق آن در دولت قبل نبود، در دولت کنونی اهتمام جدی در مجموعه دولت و وزارت آموزش و پرورش است و امید است با تلاش‌های نظام‌مند شاهد خروجی‌های ارزشمندی باشیم.
وی با اشاره به کلی بودن سند تحول بنیادین و لزوم توجه جدی به اجرا و نظارت بر روند پیشرفت، راهکارهای عملیاتی را تشریح کرد و گفت: تعیین شاخص برای ارزیابی میزان پیشرفت سند بسیار مهم است و باید در حوزه نظارت و راهبری کار اساسی صورت پذیرد. تصمیم‌گیری و تصمیم‌سازی نیازمند فکت واقعی است و باید با ایجاد سامانه جامع و بانک اطلاعاتی دقیق، اولویت‌بندی مسائل و موضوعات، راهکارهای متناسب ارائه شده در سند را به کار بگیریم. تربیت معلم، سرفصل محتوای کتاب‌های درسی، جذب نیروی انسانی در آموزش و پرورش از جمله مولفه‌هایی است که باید به آن توجه جدی شود و سند تحول بنیادین در اولویت‌های ۱۲ گانه فرهنگ و آموزش سند توسعه قرار بگیرد.
توجه جدی به تربیت معلمان در تراز انقلاب اسلامی
دکتر رضامراد صحرایی، رئیس دانشگاه فرهنگیان نجات نظام را در نجات آموزش و پرورش دانست و تاکید کرد: مسئولان موضوعات تعلیم و تربیت را از داخل مدارس رصد و پیگیری کنند.
وی گفت: همان‌گونه که در ایام کرونا ستادی با تمام اختیارات تشکیل و موضوعات کشور را پیگیری و راهبری می‌کردند، نیاز است در حوزه تعلیم و تربیت نیاز ستادی با تمام اختیارات تشکیل شود.
رئیس دانشگاه فرهنگیان با اشاره به مسائل و موضوعات معلمان خاطرنشان کرد: شهید اصلی دانشگاه فرهنگیان سخنان رهبر معظم انقلاب است. ۱۰ درصد منویات معظم‌له تاکنون در این دانشگاه پیگیری شده است و راهکارهای اجرایی برای تحقق رهنمودهای ایشان طراحی و در دست اجرا است. آمار و اطلاعات آموزش و پرورش نیازمند یک بازنگری دقیق است. تنوع زیادی در نوع مدارس داریم که این مهم نیز بررسی دقیقی را می‌طلبد.
صحرایی با بیان این‌که نیازمند معلمان در تراز انقلاب اسلامی هستیم، خاطرنشان کرد: خلاء معلم ملموس است و باید برنامه‌ریزی مدونی در راستای تربیت معلمان صورت بگیرد.
وی وزن وزارت آموزش و پرورش را بیشتر از یک وزارتخانه خواند و بیان داشت: می‌طلبد که در در کنار سه قوه مجریه، مقننه و قضائیه، یک قوه تعلیم و تربیت ایجاد شود. پیش‌بینی ما این است که در برنامه هفتم توسعه سالیانه ۵۰ هزار معلم تربیت و وارد بدنه آموزش و پرورش بشوند.
وی با اشاره به تصمیماتی که در ادوار گذشته در مورد دانشگاه فرهنگیان گرفته شده بود، خاطرنشان کرد: از سال ۸۵ تا ۹۰ دانشگاه فرهنگیان ورودی نداشت و وزیر وقت تاکید داشت که نیازی به تربیت نداریم که امروز باید پاسخگوی تصمیم خودشان باشند و فقط ۱۷ درصد معلمان جذب شده از سال ۹۰ تا ۱۴۰۰ در آموزش و پرورش خروجی دانشگاه فرهنگیان است و نیاز است توجه جدی به دانشگاه فرهنگیان و تربیت معلم طی سال‌های پیش‌رو صورت گیرد.
فلسفه برگزاری نشست‌های تخصصی تبیین سیاست‌های کلی برنامه هفتم
دکتر محمد اسحاقی، معاون پژوهش دفتر حفظ و نشر آثار حضرت آیت‌الله خامنه‌ای با اشاره به فلسفه برگزاری نشست‌های تخصصی تبیین سیاست‌های کلی برنامه هفتم اظهار داشت: امید است با برگزاری این نشست‌ها در فرصت باقیمانده با شناسایی دقیق چالش‌های مهم، کارآمدی سیستم برنامه‌ریزی و اثربخشی برنامه توسعه افزایش پیدا کند.
وی با بیان این‌که تعلیم و تربیت اهمیت بالایی دارد، گفت: گاهی موضوعاتی که خیلی روشن است، فراموش می‌شود و پرداختن به آن برابر اهمیت موضوع نیست. قطعاً چیزی که اهمیت دارد باید اهتمام بیشتر به آن شود. هدف این است که در طول برنامه هفتم چشم‌انداز تعلیم و تربیت در پنج سال پیش‌رو ترسیم و برابر این سیاست قدم برداشته شود. برنامه توسعه هفتم برگرفته از اجماع نظر و بینش صاحب نظران است که این مهم را به یک برنامه ملی، مبدل کند.
وی دانشگاه فرهنگیان را یک فرصت دانست و خاطرنشان کرد: تا معلم تربیت نشود، چگونه می‌تواند تربیت کند. مردم باید بدانند که فرزندان خودشان که سرمایه‌های آنان هستند دست چه کسانی می‌سپارند. تعلیم و تربیت در منظومه فکری رهبر معظم انقلاب جایگاه ویژه‌ای دارد. اگر تعلیم و تربیت درست کار کند در همه بخش‌ها شاهد خروجی آن هستیم. تمام موضوعات، موانع و … باید به خوبی شناخته بشود و در طول برنامه هفتم نه تنها بر روی کاغذ بلکه در عمل شاهد عملکردی درخشان و در تراز انقلاب اسلامی باشیم. تحقق منویات و انتظارات از، در کاغذ خوب است و در عمل چه موانعی دارد، بسیاری از چیزها نیاز به مصوبه و … ندارد.
معاون پژوهش دفتر حفظ و نشر آثار حضرت آیت‌الله خامنه‌ای با اشاره به سالروز شهادت سردار شهید حاج قاسم سلیمانی تصریح کرد: شهدا پرورش یافته تعلیم و تربیت هستند. اگر می‌خواهیم اقتصاد درست شود باید تربیت و پرورش خوبی داشته باشیم. بتوانیم وظایف را بشناسیم و با قدرت در مسیر وظایف خود گام برداریم و هرلحظه شاهد حرکت رو به جلو باشیم.
نظر شما