شهرام نوشیر در گفت‌وگو با خبرنگار مهر اظهار کرد: بهمن ماه سال گذشته که شیوه نامه برگزاری جشنواره تئاتر استانها ابلاغ شد، هنوز جشنواره تئاتر خیابانی در این شیوه نامه در نظر گرفته نشده بود. لذا طی گفت‌وگوها و رایزنی‌های صورت گرفته با «کاظم نظری» مدیرکل هنرهای نمایشی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و ارائه طرح برگزاری تئاتر خیابانی و پیرو برگزاری جلسات متعدد با امور استان‌های وزارت ارشاد، بنا بر آن شد که تئاتر خیابانی نیز در کنار تئاتر صحنه‌ای و همتراز با آن در جشنواره دیده شود و شیوه نامه برگزاری تئاتر صحنه‌ای به عنوان متمم به استانها ابلاغ شد. در حالی که پیش از آن نگاه به تئاتر خیابانی به عنوان یک تئاتر درجه ۲ و خارج از بخش رقابت بود.
مدیر کانون تخصصی تئاتر خیابانی کشور افزود: به منظور حمایت از تئاتر خیابانی و با یک نگاه تشویقی، تعداد سهمیه‌های بیشتری نیز برای تئاتر خیابانی استانها برای ورود به جشنواره منطقه‌ای در نظر گرفته شد.
تئاتر خیابانی، تئاتر درجه ۲ نیست
وی تاکید کرد: تئاتر محیطی و خیابانی به هیچ وجه تئاتر درجه ۲ نیست. من وقتی به خودم اجازه دادم وارد فضای تئاتر خیابانی شوم که جایزه بازیگری تئاتر صحنه در جشنواره فجر را به دست آورده بودم.
نوشیر افزود: بازیگر تئاتر خیابانی بازیگر مؤلف در فضای باز است و هر لحظه میزانسن و متن تولید می‌کند. بازیگر در این گونه تئاتر باید آنقدر دانش و خلاقیت داشته باشد که بتواند فضا را بر مبنای اتفاقاتی که در لحظه می‌افتد، ادامه دهد. پیچیده‌ترین شکل در کار تئاتر، فضای باز است. اما متأسفانه در این مورد ساده انگاری می‌شود و تئاتر فضای باز به عنوان درجه ۲ به حساب آورده می‌شود و حتی در مورد اعتبارات هم در این زمینه، با همین پیش فرض عمل می‌شود.
تمایزهای بین تئاتر خیابانی و تئاتر صحنه‌ای
مدیر کانون تخصصی تئاتر خیابانی کشور خاطرنشان کرد: باید توجه داشته باشیم که بین تئاتر صحنه‌ای و تئاتر فضای باز یا به اصطلاح تئاتر خیابانی نیز تمایزهایی وجود دارد. در تئاتر صحنه، بازیگر پیام خود را به مخاطب منتقل می‌کند و مخاطب با وجود اینکه هزینه دیدن نمایش را نیز پرداخت کرده، اجازه هیچ صحبت و اظهارنظری در زمان اجرا در صحنه تئاتر را ندارد. هر چه هست، بازیگر است و کاری که ارائه می‌کند. اما در تئاتر فضای باز یا به اصطلاح خیابانی، مخاطب هزینه‌ای پرداخت نمی‌کند و در عین حال، در زمان اجرای تئاتر، هر اظهارنظر و واکنشی نسبت به بازیگر می‌تواند داشته باشد.
وی افزود: از سوی دیگر بین مخاطبان تئاتر صحنه‌ای و تئاتر فضای باز هم اختلاف سطح وجود دارد. در تئاتر صحنه‌ای، مخاطبان تقریباً به لحاظ اجتماعی و تحصیلات و … تقریباً همگن هستند و به عبارت دیگر، یک قشر خاص هستند که به دیده تئاتر صحنه‌ای می‌روند. در حالی که در تئاتر فضای باز، مخاطبان کامل متنوع و متفاوت هستند و می‌توانند به لحاظ سنی و تحصیلات و اجتماعی، طیف بسیار گسترده‌ای داشته باشند.
نوشیر در ادامه گفت: متأسفانه طی سال‌های گذشته به تئاتر فضای باز به عنوان یک تئاتر درجه ۲ نگاه شده و این گونه تئاتر با یک برخورد کاملاً سطحی مواجه شده است. شاید دلیل این موضوع ناشی از آن باشد که بسیاری از مخاطبان و شاید اهالی تئاتر، فقط یک گونه از تئاتر فضای باز با عنوان تئاتر خیابانی را می‌شناسند و به ابعاد مهم تأثیرگذاری آن هم به درستی توجه ندارند. در حالی که این گونه تئاتر، مشتمل بر گونه‌های متعددی است که شامل پرفورمنس، کارهای بینا رشته‌ای، محیطی، میدانی، خیابانی، کافه‌ای و … است. کارهای نقالی و پرده خوانی و حتی تعزیه هم اگر خارج از تکیه باشد، در همین ژانر تئاتر خارج از صحنه قرار می‌گیرد.
مدیر کانون تخصصی تئاتر خیابانی کشور درباره اینکه چرا همچنان از تازه خارج از صحنه به عنوان تئاتر خیابانی نام برده می‌شود نیز گفت: این عنوان در گذشته وجود داشته تغییر آن نیازمند مبانی نظری و همراهی اهالی تئاتر است. امیدوارم تا پیش از پایان سال عنوانی برای این گونه از تئاتر انتخاب کنیم که جمعیت بیشتری نسبت به عناوین تئاتر خیابانی داشته باشد و جامعه علمی هم در این زمینه همراهی لازم را با ما داشته باشند.
توجه به کانون‌های تخصصی تئاتر استانها
وی در ادامه گفت: در طراحی ساختار کانون، تلاش کردیم کار به صورت علمی و دقیق و به دور از سلیقه‌های شخصی دنبال شود تا تداوم داشته باشد. در این ساختار جدید، اتفاقات جدیدی رقم خورد. برای نمونه ۱۶ دپارتمان تخصصی ذیل کانون ایجاد شد.
نوشیر افزود: همچنین برای نخستین بار، احکام مسؤولان کانون‌های تئاتر خیابانی استانها از تهران و به صورت متمرکز صادر می‌شود که این موضوع هم با همراهی و هماهنگی مدیر کل هنرهای نمایشی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی اتفاق افتاد. انتخاب این افراد به این صورت است که از انجمن هنرهای نمایشی هر استان خواسته می‌شود فردی را به عنوان مسؤول کانون معرفی کنند. این فرد طی یک دوره کوتاه مدت سه ماهه به عنوان مسؤول فعالیت می‌کند و پس از این مدت، جمع‌بندی و ارزشیابی از ادارات کل فرهنگ و ارشاد اسلامی استانها، انجمن هنرهای نمایشی استانها و نیز کانون تخصصی تئاتر خیابانی کشور صورت می‌گیرد. اگر به این نتیجه برسیم که فرد مناسب پذیرش مسؤولیت کانون تخصصی تئاتر استان است برای حکم او حکم طولانی مدت صادر می‌شود.
نظر شما