به گزارش خبرنگار مهر، در گوشه گوشه استان خوزستان آثار تاریخی از دوره‌های مختلف سر از خاک بیرون آورده‌اند، یکی از مهمترین این آثار که مربوط به دوره ساسانیان است محوطه تاریخی ایوان کرخه است که در قسمت غربی رود کرخه در 30 کیلومتری شهر شوش، چشم هر رهگذری را به خود می‌خواند.
چندی پیش در رسانه‌ها دیدیم و شنیدیم که میراث فرهنگی شوش با صدور مجوز بای ساخت سیلو در کنار دیوار این شهر 400 هکتاری، قوانین مصوب را نقض کرد و باعث به وجود آمدن جنجال‌های زیادی شد ولی کار از کار گذشت و مجوز صادر شده بود.
ساخت سیلوها، انبارها و عملیات‌های عمرانی برای آبادانی یک منطقه قابل قبول است ولی آیا در مناطقی که غنی آثار تاریخی و باستانی هستند؛ وقتی مجوزی از سوی میراث فرهنگی برای انجام عملیات عمرانی صادر می شود؛ یک تیم کارشناسی و یا مسئول تعیین حریم آثار تاریخی نباید در خصوص مجوزهای صادر شده اظهار نظر کارشناسی و بدون جانبداری کنند و در بسیاری از موارد اجازه صدور این مجوز را ندهند.
این در حالی است که دانشگاه آزاد اسلامی دزفول نیز از زمین‌های این محوطه به عنوان آزمایشگاه‌های رشته کشاورزی استفاده می‌کند و این در صورتی است که این دانشگاه رشته باستان شناسی نیز وجود دارد.
در این محوطه ۴۰۰ هکتاری اگر کاوش‌های باستان شناسی به صورت دقیق و جدی صورت بگیرد؛ آثار و بقایای تاریخی بی‌شماری از دوره ساسانیان به دست خواهد آمد ولی در شرایط فعلی این مکان تاریخی، محل احداث مزرعه‌های کشاورزی برای دانشجویان دانشگاه دزفول شده است.
سال‌ها می‌گذرد و سیلوها از چهار عدد به هشت عدد رسیده‌اند و بی‌شک با این روند، تعداد این سیلوها باز هم افزایش می‌یابد و باز هم قصه تکراری بی‌توجهی به آثار تاریخی در خوزستان، روی شوم خود را به میراث فرهنگی این استان نشان می‌دهد تا همچنان چهره میراث فرهنگی مظلم خوزستان دستخوش خراش‌های عمیق و بی‌رحمانه شود.
در آن محوطه به هر سو سری بچرخانید و تا جایی که چشم توان دیدن دارد، زمین‌هایی وجود دارد که می شود از این قبیل سیلوها ساخت، حالا چرا دقیقا در حریم این اثر تاریخی باید این سیلوها ساخته شوند؟ شاید سئوالی که در ذهن خواننده پیش بیاید این است که صاحب سیلو می‌خواسته به حریم این آثار تعرضی کند و یا به هر دلیلی خواسته که این سیلوها در این مکان ساخته شود؟
هوشنگ رحیم خانی سرمایه گذار سیلوهای ایوان کرخه پیش از این در گفتگوهای زیادی اظهار داشته‌است: به میراث فرهنگی و حفظ آثار گذشتگان اعتقاد واقعی دارم و حاضر نیستم به خاطر منافع مالی، خدشه‌ای به میراث فرهنگی کشور وارد کنم. از همان ابتدا می‌دانستم که باید برای دریافت مجوز از طریق اداره میراث فرهنگی شوش اقدام کنم به همین دلیل کلیه مجوزهای خود را به میراث ارائه دادم که در نهایت منجر به صدور مجوزی شد که هیچگاه در آن تاکید به رعایت حریم نشد.
سرمایه‌گذار سیلو ایوان کرخه گفته‌است: ضمن همه احترامی که برای دوستداران میراث فرهنگی خوزستان قائل هستم اعلام می‌کنم که اگر از همان ابتدا از سوی سازمان میراث فرهنگی حریمی مشخص می‌شد حاضر بودم که سیلو را در نقطه دیگری بسازم ولی احساس من این بود که ساخت سیلو مغایرتی با شاخص های میراث فرهنگی ندارد.
بهره برداری از سیلوها
در همین زمینه سخنگوی انجمن دوستداران میراث فرهنگی خوزستان با تاکید بر اینکه هم اکنون هشت سیلو یا به عبارتی هشت کندوی ذخیره گندم از سوی مالک این سیلوها در محدوده تاریخی ایوان کرخه ساخته شده است، عنوان کرد: هم اکنون این سیلوها به بهره برداری رسیده و در حال ذخیره سازی گندم است.
مجتبی گهستونیدر گفتکو با خبرنگار مهر، وجود سیلوهای ذخیره سازی گندم در اغلب مناطق استان خوزستان به علت داشتن تولیدات بالای کشاورزی و همچنین جلوگیری از خراب شدن این محصولات را امری ضروری دانست که صرفا اقتصادی بالایی را برای استان به همراه دارد.
وی افزود: انتظار می‌رفت این سیلوها در جایی دیگر غیر از مکان تاریخی مثل ایوان کرخه ساخته شود. زیرا در شهرستان شوش، دزفول و مناطق اطراف زمین کافی برای ساخت این سیلوها وجود داشته است.
گهستونی در خصوص افزایش تعداد سیلوها یا همان کندوهای ذخیره‌سازی گندم عنوان کرد: مالک این سیلوها اعلام کرده قطعه جدید یا ساختمان جدیدی به این سیلوها اضافه نکرده است بلکه از همان ابتدا، فنداسیون ساخت این سیلوها را طراحی کرده بود.
صدور مجوز از سوی میراث فرهنگی
سخنگوی انجمن دوستداران میراث فرهنگی خوزستان تاکید کرد: مشکل اساسی اینجاست که وقتی میراث فرهنگی مجوز ساخت و احداث این سیلوها در منطقه ایوان کرخه را صادر کرده بود، ایوان کرخه به صورت دقیق کارشناسی نشده بود و مالک نیز به صورت قانونی اقدام به دریافت مجوز کرده است به همین دلیل از لحاظ حقوقی نمی‌توان مالک را تحت فشار قرار دهیم.
گهستونی افزود: مالک این سیلوها اعلام کرده است در صورتی که میراث فرهنگی یا هر سازمان دیگری خسارت‌های و منابع مالی ساخت این سیلوها را به من بپردازد با کمال میل حاضر به تخریب آنها هستم به همین دلیل این موضوع بسیار پیچیده شده است.
مجوزی که نباید صادر می شد
وی عنوان کرد: اکنون ایوان کرخه به صورت رسمی تعیین حریم شده ولی هنوز ابلاغ نشده است ولی بی شک وجود این سیلوها برای این منطقه مشکلات فراوانی را به همراه خواهد داشت. متاسفانه مجوزی از سوی میراث فرهنگی برای ساخت سیلوها در محوطه ای تاریخی داده شده است که نباید داده می شد. مالک هم می گوید تمامی ضوابط اجرای کار را از جمله دریافت مجوز میراث فرهنگی، آب و برق و ...انجام داده و خللی در کارش نیست.
گهستونی این امیدواری را نیز می دهد که حجت که اکنون از سوی رئیس سازمان فرهنگی کل کشور به عنوان قائم مقام این سازمان منصوب شده است، دو سال قبل به عنوان کارشناس رسمی دادگستری به این محوطه مراجعه کرده و گزارش جامعی در خصوص ساخت این سیلوها تهیه کرده و ارائه کرده است. به عبارتی وی اشراف کاملی در این خصوص دارد و ما انتظار داریم با وجود وی، مسئله ساخت سیلوها در این محوطه به زودی حل شود. به نظر من اکنون کلید حل مسئله در دستان قائم مقام سازمان میراث فرهنگی است.
وی تاکید کرد: البته آقای حجت در گزارش خود اعلام کرده بود می توان از دیوار شیشه‌ای برای محصور کردن این سازه بتنی استفاده کرده که من با این عقیده وی موافق نیستم زیرا کاری برای نجات بخشی این محوطه تاریخی از پیش نمی برد.
ایوان کرخه آثار شهری از دوره ساسانیان که در زمان شاپور دوم ساخته شده در ۲۰ کیلومتری شمال‌غربی ویرانه‌های شوش و ۲۰ کیلومتری جنوب غربی دزفول، کامل‌ترین و بزرگترین شهر مدفون شده ساسانی است که در نتیجه تعرضهای مختلف خرابه هایی از آن باقی مانده است.
این محوطه ۴۰۰ هکتاری که اگر کاوش شود آثار و بقایای تاریخی از آن بیرون خواهد آمد، هم اکنون محل عبور جاده و چاه آب و گاه کشاورزی زمین های آزمایشی دانشگاه دزفول است. نکته جالب آنکه این دانشگاه خود رشته باستان شناسی دارد اما بر روی این محوطه مزرعه کشاورزی احداث می‌کند.
این محوطه باستانی در دوران جنگ توسط نیروهای دشمن تسخیر و دیواره‌های آن به عنوان سنگر ادوات جنگی استفاده شد و موجی از تخریبها را برای این محوطه به وجود آورد. در واقع این محوطه از جمله مکانهایی است که به دلیل غفلت های انجام شده تاکنون تعیین عرصه و حریم آن ابلاغ نشده است.
-----------------------------
گزارش: ساره نوری
نظر شما